Arthur Cayley (1821 - 1895)

Arthur Cayley (1821 - 1895)

Arthur Cayley (shqiptoje Artur Kejli) (16 Gusht 1821 - 26 Janar 1895) ishte një matematikan anglez i cili ndihmoi në formimin e shkollës britanikë të matematikës moderne. Që në fëmijëri argëtohej duke zgjidhur probleme të vështira matematikore. Studjoi në Trinity College, Cambridge, ku mësoi gjuhët Greke, Frenge, Gjermane dhe Italiane, dhe para së gjithash matematikë. Për 14 vjet punoi si gjykatës.

Ai e vërtetoi teoremën Cayley-Hamilton—se ç'do matricë katrore është rrënjë e polinomit të saj karakteristik. I pari e dha përkufizimin rigoroz të konceptit të grupit si bashkësi me një operacion binar i cili plotëson disa aksioma të caktuara. Para tij matematikanët grupin e kuptonin vetëm si grup permutacionesh.
[redakto] Lista e koncepteve të emëruara sipas Arthur Cayley

Lista e koncepteve të emëruara sipas Arthur Cayley

* Teorema Cayley
* Teorema Cayley-Hamilton në algjebrën lineare
* Algjebra e Grassmann-Cayley
* Përcaktori Cayley-Menger
* Oktava Cayley
* Grafi Cayley
* Tabela Cayley
* Algoritmi Cayley-Purser
* Formula Cayley
* Transformimi Cayley

Algjebra lineare eshte dega e matematikes e cila merret me studimin e vektoreve, hapësira vektoriale (te cilat njihen edhe si hapesira lineare), transformimeve lineare, dhe sistemeve te ekeuacioneve lineare. Hapesirat vektoriale jane nje nga temat kryesore ne matematiken moderne; algjebra lineare perdoret shume si ne algjebren abstrakte ashtu edhe ne analizen funksionale. Algjebra lineare luan nje rol te rendesishem edhe ne gjeometrine analitike si dhe ne formen e saj te pergjithshme te njohur si Teoria e operatoreve. Si lende ajo ka aplikime te shumta si ne shkencat naturale ashtu edhe ne shkencat shoqërore, meqenese modelet jolineare shpesh mund te perafrohen me modele lineare.