Menopauza

C'eshte menopauza?

Fjala "menopauze" fjale per fjale do te thote fundi i menstruacioneve ( zakoneve, periodave). Ne menopauze pra, gruaja nuk ka me menstruacione. Gjithashtu ajo pushon se qeni pjellore ne menopauze. Kjo periudhe shoqerohet edhe me nje sere ndryshimesh te tjera fizike, fiziologjike e psikologjike tek gruaja te cilat do te trajtohen hollesisht me poshte....

C'eshte klimaksi? Cilat jane periudhat kryesore te klimaksit?

Menopauza vete paraprihet nga nje periudhe e quajtur pre (para_ - menopauza dhe pasprihet nga nje tjeter periudhe e quajtur post (pas) - menopauza. Edhe keto periudha shoqerohen me ndryshime perkatese tek gruaja. Te trija keto periudha: pre-menopauza, menopauza dhe post menopauza perbejne nje stad me te gjere ne jeten e gruas qe quhet KLIMAKSI. Eshte e rendesishme qe te dalloni klimaksin nga menopauza sepse shpesh kur permendet menopauza ne fakt nenkuptohet klimaksi.

Shenjat shoqeruese te klimaksit.

Pre-menopauza fillon me crregullime te ciklit menstrual karakterizuar nga menstruacione qe vijne me shpesh ose me rralle, ne sasi me te shtuar ose me te paket. Tek shume gra koha ndermejet menstruacioneve mund te vije duke u zmadhuar ( menstruacionet vijne cdo 3 muaj, cdo 6 muaj) derisa menstruacionet te ndalojne perfundimisht ne menopauze. Tek disa gra te tjera menstruacionet mund te vijne ne sasi te shtuar dhe te zgjasin edhe me jave. Po keshtu kjo sasi mund te vije edhe duke u zvogeluar gradualisht derisa me hyrjen ne menopauze te zhduket. Ne kete periudhe gjithashtu verehen ndryshime ne humorin e gruas, nervozizem, lodhje e shpejte dhe afshe te nxehte.

Me ardhjen e MENOPAUZES se vertete (periudha e dyte e klimaksit) menstruacionet pushojne dhe afshet e nxehta shtohen. Thuhet se nje grua eshte ne menopauze kur ajo ka rreth nje vit pa menstruacione. Gruaja mund te ankohet per tharje te vagines, gje qe i ben maredheniet seksuale te dhimbshme, infeksione te vagines, te rrugeve urinare, tharje te lekures, humbje te indit kockor, gje qe sheron edhe fillimin e osteoporozes, etj. Ne kete periudhe shfaqen edhe shqetesimet ne zemer me dhimbje ne zonen e zemres, rrahje te forta e te shpeshta te zemres, rrahje jashte rradhes, etj. Shpesh kjo eshte periudha ky grate mund te pesojne edhe infarkte te zemres.

Ne periudhen e trete ( POST - MENOPAUZA) humbja e indit kockor shtohet edhe me shume, duke rritur keshtu rrezikun per thyerje te kockave, vecanerisht te femurit ( capokut). Ne kete kohe gruaja mund te ankohet edhe per rritje te tensionit te gjakut, shqetesime ne zemer, rritje peshe, etj.
Te gjitha shenjat e mesiperme mund te permisohen lehtesisht me mjekime perkatese.

Mekanizmat hormonale qe shoqerojne klimaksin.

Te tri periudhat perberese te klimaksit karakterizohen nga ndryshime hormonale te caktuara te cilat behen pergjegjese edhe per shumicen e shenjave te siperpermenduara.
Menopauza vete, pra ndalimi i menstruacioneve vjen si rezultat i ndalimit te prodhimit prej vezoreve te gruas i hormoneve femerore estrogjen dhe progesteron. Jane keto hormonet, te cilat ne nxitjen e hormoneve te tjera ne kohen qe gruaja ishte pjellore e pergatisin trupin e saj ne menyre ciklike, cdo muaj per te pritur shtatzanine dhe qe pastaj ne mungese te saj realizonin menstruacionet. Ndalimi i prodhimit te ketyre hormoneve ne menopauze pervecse shkakton ndalimin e menstruacioneve dhe humbjen e aftesise pjellore tek gruaja, eshte pergjegjes, ne pergjithsi edhe per ankesa te tjera te grave ne kete periudhe.
Ndryshimi i nivelit te hormoneve estrogjen, progresteron fillon qe ne pre menopauze. Ne fakt ne kete periudhe rriten nivelet e hormoneve nxites te estrogjenit dhe progesteronit dhe per pasoje niveli i estrogjenit eshte me i larte, ndersa ai i progresteronit me i ulet.
Keto ndryshime hormonale shkaktojne edhe crregullimet menstruale qe vihen re ne kete periudhe: periudha te gjata pa menstruacione ose periudha te tjera me menstruacione te gjata ne sasi te shtuar hemorragjike.
Ndersa ne periudhen post menopauzeale niveli i tyre eshte plotesisht i ulet.

Ne c'moshe fillon klimaksi?

Eshte e pamundur te thuhet ekzaktesisht se ne cfare moshe fillon klimaksi. Mosha mesatare eshte 48 vjece, por ajo mund te ndodhe edhe nga mosha 43-58 vjece. Ju mund te keni degjuar se "kujt i fillojne menstruacionet shpejt do te kete nje menopauze me te vonshme", ose "nenat dhe bijat e tyre e kane menopauzen ne te njejten moshe".Asnjera nga keto thenie nuk eshte e sakte. Vetem nje gje eshte e sigurte: Grate qe pijne duhan kane nje menopauze me te shpejte se ato qe nuk e pijne duhanin.

Analize e disa simptomave te klimaksit dhe trajtimi i tyre ...

Me poshte do te pershkruhen edhe nje here disa nga simptomat kryesore qe shfaqen gjate periudhes se klimaksit...

1. CRREGULLIMET MENSTRUALE

Keto mund te jene shenja e pare e fillimit te periudhes klimaterike. Me siper eshte shpjeguar ecuria e tyre pergjate klimaksit.
7-10 dite perpara fillimit te menstruacioneve grate ankohen edhe per shqetesime si : dhimbje dhe tensionim te gjinjve, mbajtja e lengjeve, fryrja e barkut, etj. Me ardhjen e menstruacioneve keto shqetesime zhduken. Edhe pse te lodhshem keto fenomene nuk jane rende dhe zhduken pergjithesisht pas pak muajsh. Per te patur nje permiresim te tyre mund te jete e mjaftueshme modfiikimi i ushqyerjes (dmth te eleminohe caji kafja embelsirat, te pakesohet perdorimi i mishit dhe te arritet ai i frutave dhe zarzavateve para fillimit te menstruacioneve. )
Ne rastet kur simptomat vazhdojne, po keshtu nqs vazhdon hubja e gjakut me menstruacione duhet te keshilloheni me mjekun.

2. AFSHET E NXEHTA

Afshet e nxehta jane shenjat me te shpeshta qe shoqerojne menopauzen. Ato shoqerohen shpesh me nje ndjenje nxehtesie, skuqje te fytyres, kraharorit, djeresitje e rrahje te shpeshta te zemres. Afshet e nxehta jane me te shpeshta naten dhe ne periudha stresi. Studimet e bera kane treguar se afshet e nxehta dhe simptomat e tjera te lidhura me to jane rrjedhoje e nje ndryshimi episodik ne qendren qe rregullon nxehtesine e trupit, ndryshim ky qe mendohet se ndodh edhe nga mungesa e hormonit estrogjen.
Megjithese nuk njihet deri tani plotesisht shkaku i afsheve te nxehta, trajtimi qe sugjerohet pakeson ose menjanon simptomat.
Mjekimi qe mund te perdoret eshte me baze hormonale ( estrogjen i shoqeruar ose jo me progresteron) dhe me substanca qe veprojne mbi sistemin nervor. Per menyren sesi duhen marre keto mjekime eshte mire qe ju te keshilloheni me mjekun me pare. Edhe trajtime te tilla nepermjet akupunktures, homeopatise etj jane treguar te efektshme per afshet, megjithese keto te fundit jane pak te praktikueshme ne Shqiperi.

3. NDRYSHIMET NE JETEN SEKSUALE TE GRUAS.

Ne periudhen e menopauzes ndodhin ndryshime edhe ne jeten seksuale te gruas. Shpesh ndodh qe grate ankohen per dhimbje gjate aktit seksual, sidomos ne fillim te tij. Kjo eshte pasoje e lubrifikimit ( lagies ) te pamaftueshem te vagines, ngushtimit te mureve te vagines, ngushtimit te mureve te vagines dhe tkurrjeve te shtuara te vagines. Per keto arsye grate zgjedhin nganjehere te mos kryejne fare maredhenie seksuale pas menopauzes. Te gjitha keto vijne nga mungesa e estrogjeneve, gje qe, sic thame, eshte tipike per periudhen menopauzeale dhe ate pas saj. Ulja e prodhimit te estrogjeneve ul aftesite mbrojtese te vagines ndaj infeksioneve vaginale te cilat mund te perhapen pastaj edhe ne rruget urinare. Te gjitha keto japin shenjat perkatese per grate.
Per te gjitha keto ankesa perdorimi lokalisht i ovulave vaginale ose kremerave vaginale me baze estrogenesh dhe substancash qe lubrifikojne vaginen eshte efikas.