Misteri i Ëndërrave

Eksplorimi i ëndrrave

Për shkencën është akoma një mister. Përse ëndërrojmë? Cili është kuptimi i fantazive tona gjatë natës?

Cdo natë, në ëndrrat tona na shfaqen imazhe të ndryshme dhe të çuditshme. Cfarë fshihet pas kësaj ngjarjeje kaq misterioze që askush nuk mund të ta thotë me siguri.

Kanë provuar t'i interpretojnë psikanalistë, poetë dhe ciganë. Kush mund t'i shpjegojë ëndrrat? Kanë një domethënie apo janë vetëm një seri e impulseve elektrike? Për çfarë shërbejnë dhe si formohen?

Cfarë ndodh kur ëndërrojmë?

Kur mbyllen sytë dhe kur humbet kontakti me botën e jashtme, ne bëhemi spektatorë të imazheve fantastike njësoj si të ishim para një filmi, i cili na jep një emocion të fortë.

Muskujt e trupit janë thuajse të paralizuar, ndërsa truri në disa faza të caktuara të gjumit bëhet aktiv, tamam si në gjendjen kur jemi zgjuar.

Në vitet të 50-të, kur William Dement, sot një nga shkencëtarët më të famshëm të gjumit, formuloi këtë hipotezë duke studiuar gjumin e maceve, komuniteti shkencor mendoi menjëherë se i riu kishte gabuar. Në realitet, kjo shënoi një pikë të rëndësishme në studimin e gjumit dhe atë të ëndrrave.

Një zbulim revolucionar

Ekzaktësisht para 50 vjetësh zbulohet se ëndrrat (si vizione të çuditshme) ndodhin pikërisht në fazën e gjumit, e cila është e karakterizuar nga një lëvizje e shpejtë e syve e quajtur REM. (Rapid Eye Movement). "Ajo çka ne ëndërrojmë, ndodh me të vërtetë në trurin tonë", shpjegon Demet.

Cshtë e vërtetë se kur një njeri ëndërron që merr pjesë në një lojë tenisi, sytë e tij nën qepalla spostohen nga e majta në të djathtë, ashtu siç do të bënte në realitet.

Në këtë optikë, fakti që shpeshherë ëndrrat mbahen mend, sipas disa shkencëtarëve, mund të jetë një mekanizëm i mbrojtjes së trurit: përndryshe rrezikojmë ta ngatërrojmë atë me realitetin, me sekuenca të vazhdueshme për mirëqenien psikike të secilit.

Mesazh i pavetëdijshëm apo impuls i rastit?

Shumë vjet para ardhjes së neuroshkencës, Sigmund Freud i kishte atribuuar ëndrrës fenomenin shkencor. "Për babanë e psikanalizës, ëndrrat janë "mesazhe të ardhura nga vetja", janë mesazhe të cilat inkoshienca dërgon te koshienca nga ana e vetëdijshme e mendjes njerëzore", shpjegon psikoterapeutja Edmonda Guzzardi.

Në këtë kuptim, vizionet që na shfaqen natën kanë një gjuhë simbolike për të shfaqur instinktet e ndaluara (që për Frojdin janë veçanërisht të natyrës seksuale).

Kalojmë rreth 6 vjet të jetës duke ëndërruar dhe pothuajse 50 mijë orë.Endrrat janë aktiviteti i tretë i mendjes, ndryshe nga të arsyetuarit dhe nga gjumi i thellë. Njerëzimi i ka konsideruar gjithmonë thelbësore, duke pyetur se çfarë kuptimi do të kishin.

Egjiptologët kanë zbuluar një libër, në të cilin egjiptianët interpretonin simbolet e ëndrrave. Romakët dhe grekët besonin në anën parashikuese të ëndrrave, duke i dalluar "ëndrra të bardha" dhe "ëndrra të zeza".

Sipas dy studiuesve, ëndrrat nuk janë gjë tjetër veçse impulseve nervore. Falë instrumenteve si Pet, ose tomografia e lëshimit të pozitroneve, të cilat janë të afta për të treguar zonat e ndryshme të trurit, është formuluar një metodë e quajtur "aktivimi dhe sinteza".

Kufiri i ëndrrave do të ishte një shkarkim i impulseve nervore që nga një pikë e vogël, aktivizon qelizat e kores së trurit. Këto shkarkime provokojnë imazhe dhe ndjenja që më pas truri i "sintetizon" sipas një domethënieje rastësore.

Ashtu siç ndodh edhe në laborator, ku realizohet stimulimi elektrik në disa zona të trurit. Mund të ndodhë që dikush dëgjon një muzikë dhe dikush kujton një lojë të fëmijërisë.

Në zbulim të unit

Studiues të tjerë kanë pohuar se impulset nervore që sinjalizohen janë të rastësishme, por ka shumë mundësi që të shkojnë për të stimuluar vetëm disa qeliza nervore, ato që janë më aktivet gjatë ditës. Një shembull?

Nëse trembeni gjatë ditës, në darkë zonat e trurit që kontrollojnë emocionet e frikës do të jenë më aktive. Kjo hipotezë, ndryshe nga të tjerat, duket se po arrin të bashkojë psikanalizën dhe neuroshkencën, edhe pse sot koshienca e trurit njerëzor nuk lejon të hedhë dritë në këtë mister.

Endrra si fenomen mental është lëndë e psikanalizës. Por është e qartë që argumenti u intereson edhe shumë disiplinave të ndryshme sepse futet thellë në studimin e asaj çka ndodh gjatë gjumit", shpjegon psikanalisti dhe neurofiziologu Mauro Mancia.

Duke pasur parasysh se teksa ëndërrojmë, truri i njeriut ndryshon, disa shkencëtarë kanë provuar të studiojnë në trurin e atyre që flenë.

Pierre Maquet, studiues në Universitetin e Liegos, ka vendosur një Pet te disa vullnetarë, për të verifikuar se cilat zona cerebrale janë të aktivizuara gjatë gjumit.

Në fazën e mesme janë më aktive zona frontale dhe parietale e kores së trurit. "Nuk ka asnjë moment në të cilin truri ynë pushon, ky është dënimi ose fati ynë", tregon Mancia.

Një gjë është e sigurt: të ëndërrosh është e nevojshme. Kjo tezë është arritur duke eksperimentuar disa vullnetarë. Por përse ëndërrojmë? Gjatë kohës janë realizuar hipoteza të ndryshme.

Sipas disave, funksioni i tyre është në mënyrë tipike neurologjik. Pa ëndrra, që kanë si detyrë të mbajnë minimalisht "motorin cerebral", truri nuk do të funksiononte siç duhet.

Ndërsa sipas neurofiziologut Allan Hobson, në ëndrra truri ripërpunon materialin e imagjinuar gjatë ditës dhe fikson në kujtesë për një kohë të gjatë eksperiencat më të fundit.

Zonat e trurit

Në fillim të viteve të 80-të, Francis Crick, fitues i çmimit Nobel për përcaktimin e strukturës së ADN-së, dhe Graeme Mitchinson hodhën një hipotezë të re: ëndërrojmë për të harruar.

Sipas tyre, faza REM shërben për të pastruar trurin nga kujtimet "e këqija", informacione të kota të marra gjatë ditës, të cilat mund të kenë pasoja negative dhe të padëshirueshme.

Hipotezat e dy studiuesve shpjegojnë vetëm pse shohim ëndrra nga më të çuditshmet dhe më absurdet.

Gjithçka e programuar

Në disa raste, ëndrrat lejojnë kapërcimin e episodeve negative që hasen gjatë ditës. Në këtë mënyrë ato arrijnë të mbajnë një ekuilibër mental. Për Frojdin, nëse nuk do të kishte ëndrra, dëshirat e ndaluara të cilitdo do të prodhonin episode psikopatike dhe neuroza.

Ndërsa për psikologun Mario Bertini, truri i njeriut sillet si një kompjuter, duke alternuar momente të realizimit të komandave dhe momente të tjera riprogramimi. Organizon dhe mbledh informacionet gjenetike që i përkasin individit me të dhëna personale.

Kjo do të shpjegonte edhe motivin, për të cilin të sapolindurit e kalojnë 70 për qind të gjumit të tyre në fazën REM. A është si të kishin nevojë për të imagjinuar sa më shumë informacione që lidhen me sjelljen njerëzore.

Ëndrrat kanë qenë gjithmonë frymëzim për artistët. Një vepër e piktorit surrealist Salvador Dali

Mendja nuk fle asnjëherë. Muskujt paralizohen dhe vetëm zemra dhe mushkëritë vazhdojnë punën e tyre

Tre imazhe të realizuara nga tomografia e lëshimit të pozitroneve: në foton e parë, truri i një njeriu që është zgjuar.

Në të dytën, truri i një njeriu në gjumë, por jo në fazën REM. Në foton e tretë, fotoja e trurit të një personi në fazën REM, d.m.th gjatë një ëndrre

Sa flemë dhe sa ëndërrojmë? Varet nga mosha: shumë në muajt e parë të jetës dhe më pas vjen në rënie.

Një foshnjë fle rreth 16-18 orë në ditë, duke ëndërruar në pjesën më të madhe të kohës.

Të rriturit flenë 7-8,5 orë në ditë duke u dedikuar vetëm 20-25 për qind ëndrrave