JUL CEZARI - GAIOS IULIOS CESARE

JUL CEZARI - GAIOS IULIOS CESARE

JUL CEZARI - GAIOS IULIOS CESARE

Ne Suvure, ne nje lagje mjaft popullore dhe te shumebanuar te Romes, pak a shume ne lartesine e ruges se sotme Via Covour, ndodhej shtepia ne te cilen me 13 Korrik te vitit 100 para eres sone lindi Gai Jul Cezari. Gai ishte emri i te atit, qe i ishte dhene sipas zakonit Romak, qe djemte merrnin emrin e te eterve te tyre. Julio ishte mbiemri i tij pasi dhe kishte prejardhjen nga fisi i Juleve. Cezar ishte nje nofke qe ju vu per shkak te menyres me te cilen lindi, domethene me operacionin e barkut te se emes (kesus).



Qe nga lindja e Jul Cezarit, ky lloj operacioni quhet Cezarik. Sigurisht, rendesia e ketij emri eshte nje cike i dyshueshem. Nje shkrimtar romak thote: ‘’ Njerezit me te mencur dhe me specialiste pranojne se njeriu i pare qe kishte kete emer, e fitoi kur vrau ne nje beteje nje elefant, qe ne gjuhen kartagjenase quhej cezar.’’.

Familja e tij i perkiste Patricianeve, nje fisi te perbere nga fisnike te vjeter, por te thjeshte te asaj kohe. Cezari thonte se nga ana e te atit , e kishte prejardhjen nga Juli ose Askani, bir i Eneas dhe Kreuses. Enea konsiderohej si i biri i Aferdites, dhe si rezultat cezari ishte nipi i saj. Per kete arsye vuri figuren e Aferdites tek monedhat, vulat dhe armet e tij.



Madje ndertoi, ne Forum dhe nje tempull per nderin e saj (Venus Genetrix). Nga ana e se jemes, e kishte prejardhjen nga Ankio Markio, mbretin mitik te 4, nga mbreterit e Romes, dhe bente gjithcka qe kalonte nga dora e tij per te zgjeruar dhe per te perforcuar mitin e prejardhejs se tij hyjnore. E verteta eshte se paraardhesit e tij patriciane nuk ishin personalitete te vecanta, vetem se ishin dalluar per martesat e tyre te suksesshme. I ati i tij kishte arritur deri ne graden e Pretorianit, duke sherbyer si Komandant i krahines aziatike dhe ishte vene ne krye nje revolucioni bujqish ne Kirkeo. Rastisi te merrte nje edukim te nje niveli te larte sipas traditave te familjeve te Patricianeve.



Mesoi te lexonte dhe te shkruante si ne Latinisht ashtu edhe ne Greqisht (nepermes nje perkthimi te vjeter te Odisese, se Livio Andronikut, ashtu si edhe nga prototipi) dhe studjoi tekstet me te famshme te literatures se ketyre dy gjuheve . Kur ishte 10 vjec kishte mesues Mario Antonio Gnifo. Me kete menyre fitoi bazat e artit te Retorikes, qe ishin te domosdoshme per nje politikan. Ashtu si edhe poezine, te cilen do te perdorte dhe me vone. Vizitonte shpesh Forumin, dhe degjonte me shume kujdes oratoret e medhenj te asaj kohe dhe zakonisht ishte i pranishem ne marrjen e vendimeve apo te bashkebisedimeve te ligjevenesve, per te depertuar ne problemet krysore te Drejtesise.



Vitet e rinise se tij mbaruan atehere kur veshi tibanin, petkun zyrtar te burrerise, e cila simbolizonte kalimin nga mosha adoleshente ne ate burrerore. Ne vitin 84 para eres sone, i ati i Cezarit do te vdese nga nje vdekje e papritur. Kjo ngjarje i dha Jul Cezarit pavaresine e plote te tij. Ne te njejtin vit prishi fejesen e tij me Kusutine, qe vinte nga klasa e kaloresve dhe u martua me vajzen e Kines, armikut te betuar te diktatorit Sila, Korniline. Kete martese e beri me teper per qellime politike.

Shtrengimi i maredhenieve midis familjes se tij dhe kryetareve te krahut demokratik u be me i thelle. Por te shoqen ashtu si edhe te bijen e tij Julian, i donte ne shpirt. Per here te pare ne jeten e tij shfaqet nje harmonizim midis ndjenjave personale dhe qellimeve politike. Ishte gjithmone fans i demokratikeve, ne kundershtim me te tjeret te asaj epoke qe e kishin si zakon te ndryshonin bindjet e tyre politike. Por keto bindje te tij nuk ishin si arsye ideologjike, ashtu sikur Katoni, pasi dinte shume mire se cdo te thoshte per nje politikan besimi i populit te tij. Gjithmone vepronte fshehurazi. Ne rrugen e tij per pushtet, pengesat e vetme ishin Senati dhe Pompei.



Sherbimi i pare publik qe mori persiper ishte posti i kryeklerikut te Zeusit. Nje post qe nuk jepte ndonje pushtet te vecante, por nje prestigj te madh dhe qe i shkonte per shtat nje pasardhesi te Aferdites. Kryekleriket ishin pergjegjes per mirembajtjen e traditave gjyqesore dhe fetare te qytetit. Ushtronin kontrollin e adhurimit publik dhe privat dhe sugjeronin menyra kryerjeje te detyrimeve fetare. Ishin akoma temeruajtes te menyrave te lutjeve dhe te se drejtes se marteses, kompozonin tabelen e qeveritareve vjetore dhe vitin e ngjarjeve. Kleriket banonin ne ‘’Mbreteror’’, pallatin e vjeter dhe vishnin tibanin klerikal. Te gjitha keto perbenin pjese e edukimit te Cezarit. Keshtu Cezari arriti ne momentin ku e udhehoqen deshira, dhuntite, ndergjegjshmeria mbi detyren ashtu si edhe kerkesat e asaj kohe.



Ishte 54 vjec dhe kishte pas vete mbi 3 dekada aktiviteti politik, qe e kishin drejtuar drejt qellimit te tij. Sigurisht, jo nepermes nje rruge te shtruar dhe te paraplanifikuar , por me vizionin e qellimit te tij gjithmone para syve dhe me nje besim te madh ne ekzistencen e tij, krijoi vazhdimisht mjete dhe rruge te reja. Personaliteti i tij ishte unik, i shumeanshem dhe shume aktiv. Ishte nje politikan, nje ligjvenes, jurist, orator, shkrimtar historik, poet, shkruajti nje veper mbi gramatiken, u mor me matematiken, sektoret teknike, arkitektonike, dhe gjithmone mbante prane vetes njerezit e duhur qe do ta ndihmonin ne qellimin e tij. Mund te diktonte mbi kale, gjashte zyrtareve qe shkruanin gjashte letra me permbajtje te ndryshme. Me kete aftesi krijohej nje dinamike qe kerkonte me te larten si nga ai ashtu dhe nga te tjeret qe kishte perreth. Shfaqej cdo here ne shpejtesine e aksionit, por sidomos ne levizjet e tij ushtarake. Nevoja e tij e vogel per gjume i lejonte te fitonte kohe duke udhetuar naten ne karrocen e tij. Keto vecori ishin si te detyrueshme per nje trup qe mund ti rezistonte gjithckaje.

Cezari ishte i gjate dhe i dobet, me sy te gjallerueshem te zinj dhe karakteristikat e tij kishin shpesh here embelsi dhe miresi. Vazhdimisht demonstronte trupin e tij te stervitur, te cilin e mbante ne nje forme te shkelqyer, duke u stervitur perdite. Ishte nje njeri i permbajtshem, gje qe e ndihmonte te mbetej i shendoshe por edhe nga ana tjeter pa e prishur qejfin e tij, shmangte gjithmone ekzagjerimet me pijen. Kishte nje kujdes te vecante per veshjen e tij, sikur kur ishte i ri ashtu edhe me vone. Kishte prirje gjithmone per perfeksion, gje qe vertetohet ne faktin se ndonjehere kur ndertonte ndonje vile, qe nuk ishte tamam sikur ai e donte, jepte urdher ta shembnin dhe ta rindertonin qe nga fillimi. Per shkak te ketyre prirjeve besonte se per tu plotesuar deyra e tij, duhej te behej kryetari i shtetit. Edhe nje element tjeter i vecante ne personalitetin e tij ishte ai qe i kundervihet vetes se tij. Kur arrin ne nje kufi e njeh dhe vepron sipas pervojes qe ka fituar deri atehere.



Terheqja e tij ishte shume e madhe dhe buronte nga nje xhentilese natyrale, qe dilte nga thellesia e zemres se tij. Arti i cezarit ne trajtimin e njerezve duket shume qarte ne maredheniet qe kishte me ushtaret e tij. Madheshtia e strategjikes se tij se bashku me lidhjen me ushtaret e tij kishin si rezultat nje pushtet qe sillte ne duart e tij akoma dhe ushtarin me te fundit. Nga ana tjeter dhe i qortonte, i ndeshkonte, i shqyrtonte gjerat hapur dhe qarte dhe ne fund i bindte se kishin mundesi te shmangnin humbjen dhe se mund te korrigjonin gjerat.



Kurre nuk u mundua per tu dhene kurajo ushtareve te tij, duke u fshehur te verteten ose duke u thene genjeshtra. Ne pergjithsi besonte se vetem nepermes sinceritetit arrihet besimi midis tij dhe ushtareve te tij. Gjithmone luftonte se bashku me ta dhe jo vetem kur ekzistonte ndonje rast i nevojshem. Nuk mungonte te sterviste vete disa here ushtaret e tij dhe te merret shpesh here me cdonjerin personalisht. Gjithmone ishte i gatshem te njihte sherbime trimerie, duke u dhene arme te cmuara dhe grada. Me te njejten menyre fitonte dhe besimin e popullit, sidomos ne fillimin e aktivitetit te tij politik.



Nje burre me nje rrezatim te tille bente shume pershtypje dhe grave. Arritjet e tij erotike degjohen kudo. Pas vdekjes se te atit, lidhja e tij me te emen dhe te motren u be me e ngushte. Burrat qe kishin ne rinine e tyre nje nene te mire dhe te dashur , kerkojne ne jeten e tyre te gjejne kompletimin ne format e ndryshme te saj, ne imazhin e gruas. Nje gje e tille ndodhi dhe me Cezarin. Ana me e bukur e karakterit te tij shfaqej ne lidhje me armiqte e tij. Mundohej te binte dakort, duke treguar nje gjendje kompromisi dhe shpirtbutesie tek te gjithe ata qe moren anen e Pompeit. Ndjehej njelloj i pergjegjshem si per romaket qe e mbeshtesnin ashtu si dhe per ata qe ishin kunder tij.

Jeta e tij ishte e mbushur me prova te shpirtmadhesise se tij ( falja e pengjeve te luftes ne Korfini etj) jo vetem ne tema qe kishin te benin me politike, por edhe ne raste te tjera (psh ndalonte duelet, pak perpara se i humburi te merrte goditjen vdekjeprurese). Megjithate mund te anashkalonte shpirtmadhesine e tij dhe te tregonte nje ashpersi , atehere kur ishte e nevojshme dhe sidomos ne temat politike. Perfundimisht, kete virtyt te tij, e paguajti me jeten e tij, pasi ata te cileve u kishte falur jeten me shpirtmadhesine e tij, ishin ata qe perbene pjesen me te madhe te atyre qe kryen komplotin dhe vrasjen e tij.

Mbeshtetesit e tij te inatosur thane, pas vdekjes se tij, se Cezari u shkaterrua nga shpirtmadhesia e tij dhe nese nuk e tregonte nje gje te tille, nuk do ti ndodhte kjo (Nikolau i Damaskut). Jul Cezari ishte nje personalitet i madherishem dhe i shumeanshem i epokes ne te cilen jetoi. Kishte aftesine te vleresonte drejt cdo moment, pavaresisht butesise se tij. Ishte nje strateg i madh, joshes dhe miresjellshem me miqte e tij, i kuptueshem me armiqte e tij, xhentil me te gjithe, orator i shkelqyer dhe pervec te tjerave krijues i planeve jetedhenese qe i sherbyen shtetit. Perfundimisht, sipas te gjitha atyre qe thame me lart, mund te themi pa u druajtur se mund te ishte me te vertete nje bir i denje i Aferdites.