Keqpërdorimi i gjuhës

Keqpërdorimi i gjuhës

Dëmtimi i terminologjisë shqipe vjen nga keqpërdorimi i gjuhës, kështu janë shprehur gjuhëtarët nga Shqipëria dhe Kosova në konferencën shkencore "Gjendja dhe zhvillimi i terminologjisë shqipe, probleme e detyra”, e cila u organizua në mjediset e Akademisë së Shkencave në Tiranë.
Në këtë konferencë, të organizuar nga Akademitë e Shkencave të Shqipërisë dhe Kosovës dhe Qendrës për Studime Albanologjike, u theksua se terminologjia mbetet problem parësor në botën e globalizmit.
Ardian Marashi drejtor i Qendrës së Studimeve Albanologjike, theksoi në kumtesën e tij se roli i terminologjisë është parësor. “Roli i terminologjisë është parësor, pasi terminologjia shërben edhe si kapital i të gjitha mjeshtërive dhe dijeve që huazohen nga bota”, pohoi Marashi.
Më tej në fjalën e tij ai vijoi të tregonte se në botë janë marrë masa të shumta për të ruajtur terminologjinë e çdo gjuhe, ku ai përmendi Francën dhe Kanadanë.
“Në Francë, në çdo ministri apo institucion shtetëror funksionon dhe një sektor, i cili rregullon dhe pastron terminologjinë, po ashtu dhe në Kanada ekziston një fjalor me më tepër se tre milionë fjalë me terma dhe veprimtari të ndryshme”, tregoi Marashi. Ndërsa drejtori i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë Gudar Beqiraj theksoi në fjalën e tij rëndësinë e kësaj konference, pasi ajo u shërben të gjithë shqiptarëve.
“Është një konferencë shumë e rëndësishme në fushën e gjuhësisë, por kjo na shërben të gjithëve. Unë kam qenë një nga kontribuuesit për projektin që ne kemi së bashku me Akademinë e Shkencave të Kosovës, por jo në pozicionin që kam sot, por si matematikan, për të realizuar këtë fjalor që është i domosdoshëm që ne të mos kemi terma me shumicë të huaj”, tha drejtori Beqiraj.
Në kumtesën e tij, zëvendësministri i Arsimit dhe Shkencës, Halit Shamata, theksoi se: "Megjithëse ndër vite, që prej rilindësve e në vijim, janë marrë masa për ruajtjen e terminologjisë, sot në Shqipëri kjo fushë ka ende probleme”. Por pjesë e rëndësishme e kësaj konference ishin dhe kritikat nga gjuhëtarët. Duke kritikuar terminologjinë e përdorur në media nga politikanët dhe biznesmenët, prof. Hëna Pasho theksoi se:
“Dëmtimi i terminologjisë vjen dhe nga keqpërdorimi i gjuhës”. Si tipar më të dukshëm të këtij dëmtimi, prof. Pasho cilësoi huazimin e fjalëve nga gjuhët e huaja, të cilat e kanë dhe në gjuhën tonë një term të barazvlefshëm. Prof. Agron Duro nga Instituti i Gjuhësisë tregon se problemi themelor është dëmtimi i terminologjisë shqipe nga ato të huaja.
“Shqipërimi i terminologjisë është njëra anë e problemit dhe ana tjetër me sistemimin e terminologjisë, që ka të bëjë me hartimin e fjalorëve terminologjikë dhe sidomos pasqyrimi i terminologjisë, jo vetëm në fjalorët terminologjikë, por dhe në fjalorët gjuhësorë”, theksoi prof. Duro. Sipas tij, termat në gjuhën angleze janë të pashmangshëm në gjuhën shqipe.
Nga Akademia e Shkencave të Kosovës prof. Latif Susuri thekson se: “Kjo është konferenca e parë e kësaj natyre për terminologjinë shqipe. Gjuha shqipe në Kosovë është në nivel të zhvillimit, por dhe ne kemi pasur shumë probleme për sa i përket ndikimit të serbokroatishtes në gjuhën shqipe, që flitet në Kosovë. Kjo është hasur më shumë në përkthimet e ndryshme, por tani po shkon mirë pasi ka shumë fjalor terminologjikë dhe ka shumë punime shkencore”.
Ai shtoi se përdorimi i tremave nga gjuha angleze në atë shqipe shumë herë nuk kuptohet nga njerëzit. Ndërkohë që, sipas tij, mbajtja e kësaj konference do të behet tashmë një traditë dhe do të vazhdojë dhe në Kosovë.