Fjale te Urta ( Proverba)

Kush rri në pemë, ha edhe kokrrat. KORÇË

Kush s'punon, dheut i rëndon. JUG

Kush zë brumë do të gatuajë. JUG

Me mirë "punë e mbarë", se "mirë se të gjej". SHKODËR

Mbill me një dorë, korr me të dyja. JUG

Me lopatë ari dhe shat argjendi tunden e lëkunden edhe malet nga vendi. SARANDË

Mirë se të gjej, o hija e madhe!- mirë se vjen o dembel hamë- A kamë leje të rri pak? Po pate me hangër rri sa të duash. TIRANË

Mos rri si nusja në dasëm. JUG

Moti ndihmon atëqë punon. BERAT

Nga puna po nuk rrodhi, domosdo do pikojë. VLORË

Nuk mund të dalë punë e madhe nga ai që nuk do të voglën. BERAT

Një ujë që nuk ecën s'pihet. ELBASAN

Paraja nuk i zgjedh njerëzit. VLORË

Po shkove me të kërciturit gishtërinjtë sot, mos u anko nga të kërciturit e zorrëve nesër. VLORË

Pula që këndon në mbrëmje nuk bën vezë në mëngjes. JUG

Puna e rinisë, jorgan i pleqërisë. TIRANË

Qan ara se nuk i vjen fara. SARANDË

Ruaj dhinë të pish qumështin. SARANDË

Sa më shpejt kositet livadhi; aq më shpejt lind bari. TROPOJË

S'bëhet vreshti me urata, po me shata e lopata. JUG

S'gjuhet me zagar lidhur. BERAT

Nuk zihet pleshti me dorashka. KORÇË

Shpjere gojën te buka e jo bukën te goja. JUG

Trupi shëndoshet me të punuar, mendja ndërtohet me të mësuar. JUG

Ujku e ka qafën e trashë, se ka kambët e shpejta. KRUJË

Vure vezën more pulën. KRUJË

Mali digjet,plaka krehet. Shkup

Mos hyn ne mal pa sepat. Shkup-Agon

As copën e madhe mos e ha pa u menduar. KRUJË

Ç'del nga goja, hyn në vesh e del për hunde. JUG

Dardha dhe sëpata e kanë bishtin mbrapa. SARANDË

Dasma nuk shihet në fillim, por në fund. JUG

Dijet e mëdha janë në fjalë të shkurtra. SHKODËR

Dy kunguj nën një sqetull s'mbahen. PËRMET

Dy vesh dhe një gjuhë, fol pak e dëgjo shumë. JUG

Dhjetë herë mat, një herë pre. KOSOVË

Fjala dhe plumbi kur dalin s'kthehen më. GUCI

Gazi i madh, kthehet në helm. KORÇË

Gjuha flet e fshihet, shpina pret e rrihet. KOSOVË

Gjella me kripë e kripa me karar. PËRMET

Gjuha eshtra s'ka, eshtra thyen. KURVELESH

Gjuha të lidh, gjuha të zgjidh. VLORË

Ha të rrosh, jo rro të hash. JUG

Janë të urtë të marrët sa pa thënë fjalët. JUG

Kashata e madhe të ngec në fyt. JUG

Këmba e madhe të shqyen këpucën. BERAT

Kur të hedhësh gurin, mate gjer ku arrin. JUG

Kur flet shkopi të vret. VLORË

Kur han bukë misri, kujto bukë thekri. JUG

Kur s'di not mos u fut në ujë. KORÇË

Kush ha shumë i del për hunde. PËRMET

Kush shef ma sëpari barkun, asht i mangët nga trutë. KAVAJË

Lakmia, lakfyt. PUKË

Lisi nuk pritet me nji të rame. FERIZAJ

Lulja e këputun nuk mbin ma. KRUJË

Më mirë një pulë nesër, se nji vezë sot. DIBËR

Mos dalë goja para mendjes. BERAT

Mos i bjer të mirës me shkelm. DIBËR

Mos i hyr valles, kur nuk di ta hedhësh. MYZEQE

Mos kërko vezë të pjekura në hell. SKRAPAR

Ngopet deti me lumenj? DEVOLL

Nuk mba ujë orizi. JUG

Një fjalë që e dinë dy veta, e dinë gjithë bota. ELBASAN

Pi rakinë e jo mendjen. JUG

Po fole shumë, sikur xhevahire të thuash, kakërdhi bëhen. KORÇË

Po t'i marrësh lopës tërë qumështin, ngordh viçi. JUG

Qefi prish qefin. JUG

Tamahu të shpie në gjynah. JUG

Të falurit e shumtë i vjen rëndë dhe perëndisë. KORÇË

Ujët e turbullt mbysin burrin, fjalët e shumta përziejnë katundin. JUG

Ujku kur ndien erën e dhenëve, harron që ata kanë barinë prapa. JUG

U mbush kupa do të derdhet. KRUJË

Unë i ha kumbullat, atij i mpihen dhëmbët. VLORË

Unë baj barrën, ti djersin. VERI

Vera sa ma e ëmbël të jetë, ma fort të zenë. SHKODËR

Vreshtë shumë mos ven, shpi shumë mos ban, miq shumë mios xen. SHKODËR

Nata s'ka shahit. SHKODËR

As para pushkës, as prapa mushkës. JUG

Atje ku fle ujët, atje është më thellë. KORÇË

Barka mbytet edhe për një lëkurë lepuri. SHKODËR

Bisha tërbohet keq, kur sheh se po i vjen fundi. JUG

Bie një gurë e shkoqet një mur. VLORË

Buka që thyet s'ngjitet më. JUG

Çdo gjë forcohet, në themel. BERAT

Ç'ka humbe mos e kërko, ç'ke në dorë mos e lësho. KRUJË

Çohet një i marrë e qet një gur në ujë, çohen njëzet të urtë e s'mund ta nxjerrin. SHKODËR

Dimrit iu bëj hazër që në behar, e beharit që në dimër. JUG

Dita ka sy, nata ka veshë. JUG

Duhet me i fry lugës para se me të djeg. KRUJË

Dha pesë e hyri në valle, jep dhjetë e s'del dot. BERAT

E dardhë është dhe bora, po të thanë duart. JUG

Edhe pas luftës armët duhet me i mbajtë. KOSOVË

E ke zogun në dorë, mbaje. KORÇË

Fusha ka sy, mali ka veshë. KRUJË

Gishtërinjtë i fut në mjaltë e i lëpin, po nuk i kafshon dot se të dhembin. DARDHË

I marri ç'flet nuk din, i urti ç'din nuk flet. VERI

I zoti duhet të ruajë arën e vet. ELBASAN

Jo si cjapi te kasapi. KORÇË

Kali nuk mbahet për bishti, po prej freri. TROPOJË

Ka thënë Nastradini, edhe në diell merr ombrellë. SHKODËR

Kur s'ke mace, bëjnë minjtë dasëm. ELBASAN

Kij frikë nga një njeri që frikën ta ka. KRUJË

Kujto qenë e bëj gati shkopin. KORÇË

Kur shkon për udhë merr shkop dhe gurë. PËRMET

Ruhu nga thëngjilli i mbuluar. JUG

Së ligës ruaju, e mira të ndjek vetë nga pas. SKRAPAR

S'lidhet kali me pè. LUKOVË

Shkon një herë, bëhen gjurma; dy tri herë bëhet udhë. KORÇË

Ujku mjergull kërkon. JUG

Zë goje qenin, bëj hazër shkopin. GJIROKASTËR

Shtëpija pa fëmijë, si nata pa yje. SARANDË

Ma i keqi vëlla të merr hakën. KOSOVË

Motra jemi, shoqe s'jemi. JUG

Ndarja është më e mira e të ligave. SKRAPAR

Krushka për dhëndrin gjen peshk majë malit. SHKODËR

Gjumi natës i randë i bën keq ditës. SHKODËR

Gjumi në dëborë është shkesi i vdekjes. JUG

Mos pyet sa vjeç je, po ç'shëndet ke. TIRANË

Nuk mbushet pusi me pështyma. GRAMSH

As këmishës së shtatit s'është për t'i besu. KAVAJË

Besove, bëre mirë, s'besove, ca më mirë. JUG

Ç'ka shtëpia të mos marrë vesh fqinjëria. SKRAPAR

Do të ruash sekretin nga armiku, mos ia thuaj as mikut. BERAT

Esapi i shtëpisë nuk del në pazar. KORÇË

E thëna dhe e bëra janë larg. DIBËR

marri premton dhe budallai shpreson. JUG

Kur qesh djalli e ka punën keq. VLORË

Mba murin mos bie. SHQIPËRI E MESME

Me thënë e me të bërë shkon në mes një lum i tërë. JUG

Më gënjeve një herë, harram e paç, më gënjeve të dytën hallall. JUG

Mos u bëj thes i çpuar. SKRAPAR

Mos dëgjo ç'thotë ai për vete, por dëgjo ç'thonë bota për të. SKRAPAR

Ma kanë sharë pelën se kanë sy ta blenë. JUG

Në më rrefsh së pari të vraftë Zoti, në më rrefsh së dyti, të ndihmoftë Zoti. JUG

Kur të thonë ngordhi ujku, atëherë ruaj gomarë. JUG

Mos i jep shkopin harbutit, se të vret me shkopin tënd. MYZEQE

Nuk është ar gjithë që ndrit. VERI

Nuk i varen ujkut mëlçitë në qafë. KORÇË

Ari në zjarr provohet, miku në rrezik kuptohet. VLORË

Armiku s'pritet me fjalë, por me plumb. KRUJË

Armiku më i rrezikshëm është, ai që harrohet. JUG

As buka nuk haet vetëm. JUG

Atje ku luftojnë dy, fiton i treti. KORÇË

Kur merr dërrasa të plasur, çahet e tëra. SKRAPAR

Kur je veti i dytë, të ngoh dhe fryma e shokut. BERAT

Lulja e këputur nuk lëshon më. MYZEQE

Me mikun ha e pi, të dhënë e të marrë mos ki. JUG

Mendja me mendjen, pjellin mëndje. JUG

Me një ka nuk bëhen pendë. JUG

Me nji tra nuk mban shtëpia. JUG

Mëson nga armiku më shumë se nga miku. JUG

Miku i mirë të nderon shtëpinë, miku i vjetër nuk hidhet poshtë. JUG

Miku është mik deri sa nuk përzihet në hallet e shtëpisë. VERI

Miku harrohet po të largohet. PËRMET

Miku i mirë vjen nga porta. BERAT

Nuk bëhet stani me dhi të egra. VLORË

Njeriu ka nevojë më tepër për dashuri, se për lavdi. JUG

Njeriu pa shokë, si muri pa tokë. JUG

Miku i mikut tim, është edhe miku im. VLORË

Një krah s'mban kala. GJIROKASTËR

Një zog që ndahet nga klloçka, e ha shqipja. SKRAPAR

Pa djalë e pa gocë rrova, pa shok nuk rrova. KRUJË

Për një shamatë, lypen dy veta. SARANDË

Punën nuk e bën një gisht, po e bën grushti. TROPOJË

Qentë le të lehin, karvanet të shkojnë përpara. JUG

Ruajmë nga miku, se nga armiku ruhem vetë. VLORË

S'bëhet lëmi me një kalli. JUG

S'bëhet stani me lepura. MYZEQE

S'mblidhen lepujt në vath. JUG

S'mbushet thesi me një kokërr. LUKOVË

Syri është më i mprehtë se kordha. JUG

Shejtani kur nuk ka punë rreh të birin. JUG

Shokë bashkë, e bukë veç. JUG

Trimi i mirë me shokë shumë. JUG

Shoku sa duhet, aq qortohet. KOSOVË

Shtëpinë e mbajnë të gjitha shtyllat. BERAT

Tek nusja hanë e pinë, te dhëndrri gja nuk dinë. VERI

Të më mbrosh atje ku s'jam, se ku jam mbrohem vetë. LIBRAZHD

Uji fle, hasmi s'fle. LIBRAZHD

Ankohet kalorësi se po i varen këmbët. VERI

As nuk kam, as më mbarohen. KAVAJË

Bjer, o zot, mikun; të haj dhe i zoti i shtëpisë. LABËRI

Bota të jep aq sa t'i kesh dhënë asaj. JUG

Bukë e kripë e zemër. KAVAJË

Çilet dera, rritet ndera. VERI

Dora lanë dorën, të dyja lajnë faqet. ELBASAN

Edhe pula jote në kopshtin e botës të duket e majmë. KOLONJË

Fshati digjet, kurva krihet. JUG

Fukara jam, po shpirtin nuk e kam fukara. VERI

I mirë për shokë, e i lig për vete. JUG

Bukën tënde ha, hall të botës qa. LUNXHËRI

Çezma i lan të gjithë, veten nuk e lan. DELVINË

I fundit ja do qaj, ja do qeshë. LABËRI

I qan hallin kalorësit. DURRËS

I zoti i shtëpisë, rri në fund të urave të zjarrit. POGRADEC

Jo gjithmonë "mirë se të gjeta" po edhe "mirë se erdhe". ELBASAN

Kafeja është e zezë, po të zbardh faqen. JUG

Nga fryn era kthen gëzofin. DIBËR

Kam qeshur të tjerë, më mbiu në derë. KORÇË

Keq më vjen, po dëm s'më bëhet. SKRAPAR

Ku s'të thërresin, mos shko; ku s'të pyesin, mos kuvendo. ELBASAN

Këpucari i ka këpucët e grisura. JUG

Kërkon të zërë gjarpërin me dorë të botës. JUG

Kopraci s'të jep të zezën e ullirit. JUG

Ku bien daullet të çojnë këmbët vetë. SKRAPAR

Ku rënça mos u vrafsha. VLORË

Kur të kem me thasë, të të jap një trastë. SHIJAK

Kur të vjen nevojtari në derë, po s'pate gjë, jep një gotë ujë. SKRAPAR

Kush ha vetëm, vdes dhe vetëm. JUG

Kush shkon pa thirrë, kthen pa u përcjellë. SHKODËR

Kush vete i paftuar, e gjen sofrën pa shtruar. ARBËRESHËT

Kush vjen rrallë, ha bakllavanë, kush vjen shpesh ha përsheshë. KRUJË

Le gomari që na ngordhi, po s'na lënë as mizat rehat. KORÇË

Lype se s'ta jep, merre se nuk thotë gjë. KAVAJË

Mali me mal s'piqen, po njeriu do piqet. JUG

Me çfarë syri do më shofësh, me atë do të shof. ELBASAN

Merr belanë e botës e vë në krye të votrës. ELBASAN

Miku i afërt nuk ka nder, se vjen përherë. MYZEQE

Miku i thirrur, duhet përcjellun. MIRDITË

Miku nuk vjen për thelë e lëng, po për fjalë e për kuvënd. KRUJË

Mikut i lëshohet vendi dhe i dëgjohet kuvendi. KRUJË

Mirmëngjes, me interes. FIER

Mos qesh në shok, se e gjen në kokë. KOSTUR

Mos e lëndo ku i dhemb. JUG

Në daltë djalë të na rrojë, në daltë çupë, të te rroje!
__________________

Në shtëpinë e të varurit, nuk zihet litari me gojë. DELVINË

Nuk dua mish e kabuni, po dua, ner e sajdi. KAVAJË

O bark, o qerrata, këtu gjete, këtu ha. BERAT

Pa para njeriu ha dhe një thes me kripë. VLORË

Peshku në det, kripa në tokë, po bashkohen në tigan. KORÇË

Prifti më përpara bekon mjekrën e tij. KOLONJË

Pula bëri venë, gjelit i dhemb barku. KUÇ

Gjuha vete ku dhemb dhëmbi,
E jo te dentisti se e din çka e pret.

Njeriun e bëjnë të përjetshëm veprat,
E disa mendojnë se këtë e bën paraja.

Kali i botës të lë në udhë,
Edhe vetura me qenë e vjetër.

Kur s`ke kokë ke këmbë,
Ama me kokë nuk ecet.

Një gur s`bën mur,
Një gur ta then kokën.

S`mbahet shpia me miell hua,
Po me bukë të furraxhiut.

Delen që ndahet nga tufa e ha ujku,
Ujkun që s`ha qengja e hanë qentë.

Xhelozia është humnera e dashurisë,
Besnikëria është humnerë e xhelozisë.

Ai që të bërtet shumë të del i mirë,
Veç të jetë me zë të ngjirur.

Burri është çadra e gruas,
Gruaja çadrën ia jep për kokë.

Faji thonë gjithmonë është jetim,
Gjynah, as në jetimore nuk e marrin.

Ai që shumë flet gjë në dritë nuk qet,
Ai si duket po punuaka në KEK

Ai që vjedh një vezë, vjedh një viç,
Po pati punë me buxhet, mos pyet hiç.,

Ara me viça nuk lavrohet,
As traktori nuk po ecën vet.

Bukë e kripë e zemër,
Nëse s`ka zemër, bën edhe mushkri

Hidhëroju dikujtë aq sa ka dituri. Preshevë
Ajo që ke frikë të gjen. Elbasan
Ai që s'ka gojë, vdes pa ardh dita. Elbasan
Ai që s'tutet me fjalë, s'tutet as me pushkë. Kosovë
Atë që pështyn, mos e lëpij. Gjirokastër
Atë që të qëllon me gur, mos e qëllo me bukë. Vlorë
Ai që hyn në lumë edhe do laget. Korçë
Burri flet përpara syve e jo pas shpine. Elbasan
Burri një herë ka lerë, nji herë do të vdesë. Kurvelesh
Burri o të fal, o të var. Gjirokastër
Burri s'matet me pëllëmbë po me zemër. Skrapar
Burri o të mbyt, o të fal; i ligu as të mbyt, as të fal. Shkodër
Çakallit lëshoi ujkun. Elbasan
Çkul dhëmbin, të të shëndoshen kryet. Jug
Ç'pret nga ai që trembet ngas hija e tij. Kurvelesh
Dajaku ka dalë nga xheneti. Kavajë

Delen e mplakë frika nga ujku e gërshëra. Devoll
Derri do plumbin, nuk zihet me duar. Lushnjë
Ditëgjati s'bëhet ditëshkurtër me nëmë. Lunxheri-Gjirokastër
Drunë e shtrëmbër e djeg zjarri. Shqipëri e mesme
Dhe kau i mirë po s'e ngacmove, s'tërheq në brazdë. Elbasan
Dhelprës me dhelpëri, ujkut me trimëri. Jug
E nxehta del me të nxehtë, e ftohta me të ftohtë, helmi me helm. PËRMET
Frika nuk e len lepurin me u majtë. SHKODËR
Frika ruan vreshtin, bekçiu nuk është gjithnjë. VLORË
Frika nuk e lë lepurin të vërë dhjamë. KOLONJË
Fusha bën baltë, mali bën furtunë. MYZEQE
Gozhda nxjerr goxhdën. VLORË

Gungaçit vetëm varri ia drejton samarin. SHKODËR
Guri i rrumbullkët nuk zë vend. JUG
Gjalpin e ruan kripa. GJIROKASTËR
Gjersa të mejtonet i mënçuri, i marri mbaroi punën. KORÇË
I madh është edhe plepi, por e fëlliqin sorrat. TIRANË
Ku do të dijë hëna se lehin qentë. VLORË
Ku ngul hunë var hejbet. JUG
Ku rafsha mos u vrafsha. FERIZAJ
Kur i morën armët Lekë Dukagjinit, tha: "Ma mirë me thon qe Leka, se qe vorri i Lekës". KOSOVË
Kur ke zemër ke edhe krahë. KRUJË
Kur ngordh gjarpri, ngordh dhe helmi i tij. JUG

Kur ngordh gjarpri, ngordh dhe helmi i tij. JUG
Kush kërkon gjen. PËRMET
Kush është trim me mend, se trima budallenj ka sa të duash. JUG
Kush ka dhëmbë të fortë, breh dhe kockën. DEVOLL
Kush ka frikë nga hija e tij, le të mos tundet nga vendi. JUG
Pushka don pushkën. TROPOJË
Pyet detin sa lumenj derdhen në të. KOLONJË
Qeni i pangopur të ha. SKRAPAR
Qeni i tërbum do vra, se tërbon dynjanë. ELBASAN
Rrallë vritet burri që ka shumë armiq. JUG
Si mjer peshkatari që ka frikë nga lumi. JUG
S'ka qeder shqiponja, nga mushkonjat. BERAT
Shqerra që s'thërret mëmën humbet. JUG
Trimëria e kthen plumbin mbrapsht. JUG
Trimi e ka me vete fatin. VLORË
Trimin vraje, po mos e shaj. Kolojnë
Uji rrjedh pikë-pikë e ha gurin. JUG
Zjarrit po nuk i fryve, nuk ndizet. ELBASAN

Amanetin e mban toka. SHKODËR
Amanetin as deti nuk e mban, e qet në lëndinë. Dukagjin
Besa asht ma e fortë se vdekja. KRUJË
Besa e burrit, pesha e gurit. VERI
Burri i mirë flet një herë. KRUJË
Burri lidhet për gjuhe, kali për kapistre. ELBASAN
Detit i ka hije vala, burrit i ka hije fjala. VLORË
Deti njihet në valë, burri njihet në fjalë. SARANDË
Ku është besa aty është dhe shpresa. KORÇË
Mos ki frikë nga hasmi, po nga miku i rremë. SARANDË
Nga del fjala del dhe shpirti. JUG
Po nuk e pate të ligun brenda, nuk të vjen nga jashtë. VLORË
Ara ime varri im. LABERI
Ardhin galat dhe prishën folenë e bilbilit. KORCE
Atdheu e nana nuk harrohen. TROPOJE

Atdheu mbi të gjitha. VLORE
Ai që lë arën e vet, nget arën e huaj. KORCE
Balta më e ëmbël se mjalta. GJIROKASTER
Bijë vendi pikë argjendi. BERAT
Bukë e hi në shtëpi. PERMET
Çdo hi në vatrën e tij. JUG
Çdo komb t'i vërë vetes një vlere, atë i venë dhe të huajt. JUG
Çdo zog kërkon folenë e tij. JUG
Dardha bie nën dardhë. VLORË
Derë e botës s'është strehë e kokës. JUG
Duaje atdhenë si shqiponja folenë. JUG
Duaj at e duaj nënë, por më shumë duaj atdhenë. KOR
Dy duar për një kokë, koka për atdhenë. KOR