Aleksandri i Madh Shqiptar apo Grek

Aleksandri i Madh Shqiptar apo Grek
Kohet e fundit po perflitet shume per figuren e Aleksandrit te Madh te Maqedonise, sidomos per origjinen e tij. Shume historiane mendojne se ai nuk ishte grek siç pretendojne fqinj tane "helene". Para se Maqedonia te quhej keshtu, ajo ka qene quajtur Emathia, qe shpjegohet me shqipen Emathia-e madhja, per shkak te madhesise tokesore. Gjithashtu historianet e lashte grek thone se ai fliste me nje gjuhe ndryshe nga ajo e grekeve me ushtaret e tij. Mendohet qe Iliret dhe Maqedonasit flisnin te njejten gjuhe. Ne vegjeline e tij Aleksandri i Madh jetoi ne zonen e Matit (ne Shqiperine e sotme Veriore). kjo vertetohet lehte pasi aty ekziston miti i "Lekes se Madh". Njesia monetare e R. SH. quhet "lek", pra sipas ketij heroi. Nena e tij quhej Olimpi, dhe vinte nga fisi i Moloseve (sot rajon ne Çameri). Greket, si shume here te tjera, e kane pervetesuar kete figure te ndritur te parardhesve tane.

Ndoshta e ema i quhej Olimpi, por, i ati i quhej Filipos, emer Helen.
FIl-adhurues dhe Ipos-Kal, pra ai qe adhuron kuajt.

Hmm..eshte veshtire te percaktohet se cfare ka qene. Autoret Shqiptare pervec emes se tij, marrin parasysh edhe faktin se Aleksandri ka luftuar me te gjithe; pervec me Iliret.

Ema Shqiptare nuk e ben ate Shqiptar; aq sa e ben Slav Skenderbeun nena e tij Voisava. Poashtu, edhe Karagjorgji i Serbise e ka pasur te emen Shqiptare.

Nje qendron; Maqedonia e dikurshme ka qene shume e perzier, ka pasur Ilir, Trak, Helen e shume nomad tjere.

Ka shume shqiptare qe kane emra turq si Hasan, Bilal, Xhemal etj. por kjo nuk do te thote qe ata jane turq. Shume fakte mbeshtetesin se Aleksandri i madh i Maqedonise nuk ishte grek.

1) Historianet e lashte grek thone se gjuha e Maqedonasve eshte e
ndryshme nga ajo e grekeve. Pra, nuk ishin te njejta.

2)Nena e tij ishte ilire (molose) dhe besoj se e keni degjuar shprehjen " gjuhe amtare" "gjuhe e nenes". Pra, dihet qe nena eshte ajo qe ndikon me shume tek femija. Ajo e rrit, e edukon dhe natyrisht qe kishte per t'i folur ne gjuhen e vendit te saj, ilire. Olimpia nuk dinte maqedonisht pasi u martua me Filipin II per çeshtje politike (krijim i aleancave)

3) Femijerine e tij e kaloi ne zonen malore te Ilirise (Mat). Pra, u mbrujt ne mjedis ilir, ne gjuhe ilire.

4) po te shikosh harten e pushtimeve te tij ne Ballkan, do te veresh qe trojet ilire nuk u pushtuan. Nuk mund te pushtonte gjakun e tij. Ah po, njehere beri lufte me mbretin ilir Klitin (Cletus greq.) Por duhet thene qe ky i fundit e sulmoi i pari. Aleksandri duhet te vetembrohej.

5)sipas shkrimeve historike greke te asaj periudhe thuhet qe ai kushtrimet (thirrjet) per lufte ua jepte fuftetareve te tij ne gjuhen e vet. Cila mund te ishte kjo gjuhe? -s'ka nevoje per pergjigje

6) Kryeqyteti i Maqedonise quhej Pela. Ne shqipen e sotme Pela eshte femra e kalit. Dihet qe Filipi II ishte i dhënë pas kuajve, kjo gje ka nje fare lidhje.

Nje gje mund te them me siguri ai nuk ka qene grek.

Mire e the; shume fakte e mbeshtesin se nuk ishte Grek. Por, asnje fakt nuk e konfirmon.

Kjo eshte teme e gjere dhe qendron pertej mundesive te cdo njerit Historian qe te mohoj apo konfirmoj pohimin tend; kuptohet, perderisa nuk kemi dic kredibile te shkruar. Keto argumente tuaja jane shume domethenese dhe shprehese por nuk mjaftojne qe te shendrrohet ne nje dokrine te qendrueshme dhe te pranueshme nga tjeret.

Aleksandri i Madh gjer me sot eshte quajtur Grek. Historianet nuk jane ne gjendje te percaktojne se ai ishte Shqiptar por mund te vertetojne fare lehte se ai nuk ishte grek, por kjo gje nuk behen. Arsyet-s'di ç'te them.Ne edhe sot mesojme se ai ishte grek. Gabim teper i madhh.
Greket na e kane vjedhur shume nga historia jone kombetare.

Monedha e Shqiperise LEKU doli per here te pare ne vitin 1925. Studiuesit vune re se grate e Shqiperise se Veriut (Shkoder, Mat e Verilindje) me monedha te vjetra formonin varese, te cilat i vendosnin rretheperqark kokes, dhe quheshin si hajmali, pra fatsjellese. Me interesantja ishin se quheshin "monedhat e Lekes". Ne fakt, nje pjese shume e vogel ishin te periudhes se Aleksandrit te Madh, ndersa pjesa tjeter megjithese nuk kishte kurrfare lidhje me Aleksndrin emeroheshin ne kete menyre. Bankieret e pare shqiptare vendosen t'a emertonin keshtu monedhen kombetare, e para pasi emri i saj ishte i lashte dhe e dyta per te ruajtur mitin e Lekes se Madh.

Mbreti A. Zogu e emeroi keshtu djalin e tij Leka Zogun, per t'i ngjare sadopak atij (Lekes se Madh) e per me teper ishte nga krahina e Matit (ku ky emer ishte teper i perhapur ndër shqiptare).

Herodotus confirms that the Macedonians were people of Greek origin (Histories of Herodotus Book 5, paragraph 22.1)

"Now that these descendants of Perdiccas are Greeks, as they themselves say, I myself chance to know and will prove it in the later part of my history.That they are so has been already adjudged by those who manage the Pan-Hellenic contest at Olympia. "


Thoukididis also verifies that the Macedonian kings' origin was from the Greek town of Argos (Book 2, 99.3):

"The country on the sea coast, now called Macedonia, was first acquired by Alexander, the father of Perdiccas, and his ancestors, originally Temenids from Argos."

Meine Fuhrer...

Ja si na njeh neve Shqiptarve bota e qytetruar. Ketu, me bold i ke informatat per Maqedonet.

Source: Based on information from R. Ernest Dupuy and Trevor N. Dupuy, The Encyclopedia of Military History, New York, 1970, 95; Herman Kinder and Werner Hilgemann, The Anchor Atlas of World History, 1, New York, 1974, 90, 94; and Encyclopaedia Britannica, 15, New York, 1975, 1092.

Mystery enshrouds the exact origins of today's Albanians. Most historians of the Balkans believe the Albanian people are in large part descendants of the ancient Illyrians, who, like other Balkan peoples, were subdivided into tribes and clans. The name Albania is derived from the name of an Illyrian tribe called the Arber, or Arbereshë, and later Albanoi, that lived near Durrës. The Illyrians were Indo-European tribesmen who appeared in the western part of the Balkan Peninsula about 1000 B.C., a period coinciding with the end of the Bronze Age and beginning of the Iron Age. They inhabited much of the area for at least the next millennium. Archaeologists associate the Illyrians with the Hallstatt culture, an Iron Age people noted for production of iron and bronze swords with winged-shaped handles and for domestication of horses. The Illyrians occupied lands extending from the Danube, Sava, and Morava rivers to the Adriatic Sea and the Sar Mountains. At various times, groups of Illyrians migrated over land and sea into Italy.
The Illyrians carried on commerce and warfare with their neighbors. The ancient Macedonians probably had some Illyrian roots, but their ruling class adopted Greek cultural characteristics. The Illyrians also mingled with the Thracians, another ancient people with adjoining lands on the east. In the south and along the Adriatic Sea coast, the Illyrians were heavily influenced by the Greeks, who founded trading colonies there. The present-day city of Durrës evolved from a Greek colony known as Epidamnos, which was founded at the end of the seventh century B.C. Another famous Greek colony, Apollonia, arose between Durrës and the port city of Vlorë.
The Illyrians produced and traded cattle, horses, agricultural goods, and wares fashioned from locally mined copper and iron. Feuds and warfare were constant facts of life for the Illyrian tribes, and Illyrian pirates plagued shipping on the Adriatic Sea. Councils of elders chose the chieftains who headed each of the numerous Illyrian tribes. From time to time, local chieftains extended their rule over other tribes and formed short-lived kingdoms. During the fifth century B.C., a well-developed Illyrian population center existed as far north as the upper Sava River valley in what is now Slovenia. Illyrian friezes discovered near the present-day Slovenian city of Ljubljana depict ritual sacrifices, feasts, battles, sporting events, and other activities.
The Illyrian kingdom of Bardhyllus became a formidable local power in the fourth century B.C. In 358 B.C., however, Macedonia's Philip II, father of Alexander the Great, defeated the Illyrians and assumed control of their territory as far as Lake Ohrid (see fig. 5). Alexander himself routed the forces of the Illyrian chieftain Clitus in 335 B.C., and Illyrian tribal leaders and soldiers accompanied Alexander on his conquest of Persia. After Alexander's death in 323 B.C., independent Illyrian kingdoms again arose. In 312 B.C., King Glaucius expelled the Greeks from Durrës. By the end of the third century, an Illyrian kingdom based near what is now the Albanian city of Shkodër controlled parts of northern Albania, Montenegro, and Hercegovina. Under Queen Teuta, Illyrians attacked Roman merchant vessels plying the Adriatic Sea and gave Rome an excuse to invade the Balkans.
In the Illyrian Wars of 229 and 219 B.C., Rome overran the Illyrian settlements in the Neretva River valley. The Romans made new gains in 168 B.C., and Roman forces captured Illyria's King Gentius at Shkodër, which they called Scodra, and brought him to Rome in 165 B.C. A century later, Julius Caesar and his rival Pompey fought their decisive battle near Durrës (Dyrrachium). Rome finally subjugated recalcitrant Illyrian tribes in the western Balkans dwing the region of Emperor Tiberius in A.D. 9. The Romans divided the lands that make up present-day Albania among the provinces of Macedonia, Dalmatia, and Epirus (see fig. 2).
For about four centuries, Roman rule brought the Illyrian-populated lands economic and cultural advancement and ended most of the enervating clashes among local tribes. The Illyrian mountain clansmen retained local authority but pledged allegiance to the emperor and acknowledged the authority of his envoys. During a yearly holiday honoring the Caesars, the Illyrian mountaineers swore loyalty to the emperor and reaffirmed their political rights. A form of this tradition, known as the kuvend, has survived to the present day in northern Albania.
The Romans established numerous military camps and colonies and completely latinized the coastal cities. They also oversaw the construction of aqueducts and roads, including the Via Egnatia, a famous military highway and trade route that led from Durrës through the Shkumbin River valley to Macedonia and Byzantium (later Constantinople --see Glossary). Copper, asphalt, and silver were extracted from the mountains. The main exports were wine, cheese, oil, and fish from Lake Scutari and Lake Ohrid. Imports included tools, metalware, luxury goods, and other manufactured articles. Apollonia became a cultural center, and Julius Caesar himself sent his nephew, later the Emperor Augustus, to study there.
Illyrians distinguished themselves as warriors in the Roman legions and made up a significant portion of the Praetorian Guard. Several of the Roman emperors were of Illyrian origin, including Diocletian (284-305), who saved the empire from disintegration by introducing institutional reforms, and Constantine the Great (324-37)--who accepted Christianity and transferred the empire's capital from Rome to Byzantium, which he called Constantinople. Emperor Justinian (527-65)--who codified Roman law, built the most famous Byzantine church, the Hagia Sofia, and reextended the empire's control over lost territories- -was probably also an Illyrian.
Christianity came to the Illyrian-populated lands in the first century A.D. Saint Paul wrote that he preached in the Roman province of Illyricum, and legend holds that he visited Durrës. When the Roman Empire was divided into eastern and western halves in A.D. 395, the lands that now make up Albania were administered by the Eastern Empire but were ecclesiastically dependent on Rome. In A.D. 732, however, a Byzantine emperor, Leo the Isaurian, subordinated the area to the patriarchate of Constantinople. For centuries thereafter, the Albanian lands became an arena for the ecclesiastical struggle between Rome and Constantinople. Most Albanians living in the mountainous north became Roman Catholic, while in the southern and central regions, the majority became Orthodox.

---Sot nuk janë ruajtur shumë fjalë maqedonase*(shih një shënim në fund) , një pjësë e paktë e tyre janë mbedhur në fjalor nga Isihios (grek). Të bie në sy fjala “Vatara” që përkon me fjalën shqipe Vatër-Votër (një lidhje tjetër e çuditshme kjo fjalë ka me fjalën gjermane “VATER” (shqiptohet “fater”), që në gjerm. do të thotë baba, at, dhe kjo për faktin se në vendin ku zjarri mbahej ndezur vendosej hiri i paraardhësve, pra i etërve, i baballarve i cili padiskutim që respektohej.)

Nga kjo kuptohet se nuk del asnjë përfundim, sepse nevojiten edhe fakte të tjera që të forcohet bindja se maqedonasit ishin fis ilir (d.m.th. pellazg). Kryeqyteti i Filipit quhej Pela, që ka kuptimin e pelës (femrës së kaloit). Emrin e vertetë të Filipit (në maqedonisht nuk e dijmë). “Filip” eshte emër grek dhe do të thotë Fil-ipos= atij që i pëlqejnë kuajt. Padyshim duhet të eksistojë ndonjë lidhje midis Filipit dhe Pëlës. Në Emathia (Maqedoni) ekzistonin qytetet e Pëlës, kryeqyteti i mëpasshëm i Filipit dhe Eje (Edesa e sotme në Greqi). Eje do të thotë vend me ujëra dhe vetë ky vend i jep të drejtë emrit që mban (pra, eshte vend i pasur me ujëra). Për Ejen kemi fjalën shqipe Uji-Ujë.

* Maqedonia e lashtë nuk ka kurrfarë lidhje me Maqedoninë e sotme. Të ashtëquajturit “maqedonas” të sotëm flasin gjuhë sllave (që s’është gjë tjetër veçse një dialekt i bullgarishtes e krejtësisht i ndryshëm nga maqedonishtja e lashtë).


Kërkimet e reja kanë zbuluar se rreth 6000 ushtarë ilirë pas vrasjes së Klitit nga Aleksandrin i Madh e veçuan pozicionin e tyre dhe u endën nëpër Braktare (Persi) deri sa arritën në Kafiristanin e sotëm (midis Afganistanit dhe Pakistanit). Përpara pak vjetesh skenaristi James Hilton xhiroi një dokumentar “Horizonte të humbura” (Orizzonti Perduti). Banorët e asaj zone janë të gjatë, të bardhë, me flikë gështenjë dhe jetojnë shumë vjet.

Ultësira ku jetojnë quhet edhe në ditët e sotme Hunza (hundë e vogël) dhe me të vërtetë kjo fushë mbyllet me një hundëz midis dy maleve që e rrethojnë. Një tjetër ngulim (vendosje) e tyre moçalore (kënëtore) quhet Balta. Dialeketi i tyre quhet Burrusheski që do të thotë gjuhë e burrave. Reaguan ndaj imponimit të fesë myslimane (sot janë tërësisht myslimanë). Megjithë këtë ata edhe sot bëjnë dhe pijnë (në kundërshtim me fenë islame e me të gjithë banorët e atjeshëm) verë e madje të përzier me ujë, siç bënin të lashtët. Shumë zakone dhe tradita dëshmojnë për prejardhjen e tyre ilire.

HEIL HITLER!!!!!!!


Sa teme e qelluar por edhe e veshtire!
Duke pasur parasysh natyren lakmiqare Greke per te mvetesuar cdo gje me vlere ne Ballkan, e njekohesisht edhe faktin se burimet e shkruara te kohes se Aleksandrit te Madh, te gjitha vijne prej autoreve greke, kisha thene eshte veshtire te vijme ne nje konkludim real per kete ceshtje!
Me ka interesuar kjo Ceshtje edhe me pare, meqe jam pjeserisht nga Maqedonia jam vete, dhe gjithmone me ka penguar fakti se Sllavet qe jetojne ne territorin e Maqedonise kane zaptuar emrin e lashte te kesaj treve!
Ne interenet kam gjetur keto te dhena:

Shumica e njohin Aleksandrin si grek, dhe se fiset e epirit(moloset, kaonet dhe thesprotet) nuk ishin ilire. Ne shqiptaret jemi pak vone te reklamojme versionin tone te historise. Megjithate, po shtoj dhe une dicka mbi kete teme:

Professor Tarn of Trinity college:


http://www.forumishqiptar.com/attach...id=52300&stc=1

Libri i Tarnit eshte ribotuar:

http://www.pickabook.co.uk/cgi-bin/b...sbn=0521531373

Pershkrimi:
Tarn's Alexander the Great has become a classic and its importance for subsequent Alexander studies can hardly be exaggerated.

http://www.cambridge.org/catalogue/c...sbn=0521531373

Tarn’s Alexander the Great, first published in 1948, has become a classic and its importance for subsequent Alexander studies can hardly be exaggerated. Based on a lifetime’s work and elegantly and persuasively written, both volumes evoked immediate admiration - and very soon sharp reaction. Little has in fact appeared on Alexander over the last thirty years that has not been directly related to Tarn’s book. Especially Volume II, with its detailed analysis of the sources and discussion of the main historical cruces - such as Cleitarchus’ date, the status of the Greek cities, Alexander’s deification, his supposed plans for a world-kingdom and the famous thesis that he sought to realise the ‘brotherhood of mankind’ - has itself inspired scores of books and articles. For the scholar both volumes are indispensable and their re-appearance is to be warmly welcomed.

Ky liber perdoret dhe ne klasa mesimi:

http://www.usi.edu/libarts/history/M...der%20Syll.htm
http://www.csun.edu/~hcfll004/alexbibl.html
http://www.skidmore.edu/academics/cl...61f/texts.html

aLEXANDER THE GREAT OF ILLYRIA (ALBANIA)

It is not surprising that filmakers or even historians cannot
capture the whole picture of Alexander the Great. First of all his mother was from
an Illyrian (Albanian) tribe. His father's grandmother was an Illyrian
(Albanian) noblewoman of the Illlyrian tribe Lycestis.

To begin with, the original name of Macedonia was 'Emathia' which in Albanian means the 'great land' hence the appellation 'Alexander the Great'.
(The same was true with Constantine the Great and Justinian the Great, all
originating from the general area of Macedonia...sometimes the area was more
inclusive during the Roman times).

To capture Alexander the Great as a soldier one need only look to
the successive generations of Illyrians (Albanians) to witness their exploits.
Gibbon, in his"Decline and Fall of the Roman Empire" refers to them as 'a
series of great princes who derive their obscure origin from the marital provinces
of Illyricum'. The Albanians literally took over the Ottoman Empire with the
Kuprili family - of obscure origin from Albania. In Greece, early 1800's,
Lord Byron witnessed the Albanian families fighting for Greek Independence - the
first President of Greece was George Kondouriti of Hydra, an Albanian. In
Egypt, Mohammed Ali made himself King in the early 1800's - of obscure Albanian
origin. The first Prime Minister of Italy was Fancesco Crespi, an Albanian.
The father of Modern Turkey, Ataturk, was of Albanian parents. It would be
very interesting to view Alexander's existence with the characteristics of the
successive generations that followed.

Historical documents are replete with exploits of Albanians in the
long European history - emphazing the same characteristics century after
century.
It would be difficult to change the understanding of Alexander the Great as
a Greek, but it is fiction and not fact. The truth would be told if one
would understand what Alexander the Great was by ethnic birth - an Illyrian
(Albanian) - and the research exposed the characteristics of the ethnic Albanians
throughout the centuries.

It would be a remarkable accomplishment to put to film and book
alike in a more truthful light. Audiences would really come to know the fact and
not the fiction.

Që nga lashtësia, shkruhet qartë për këtë.
Figurat e shquara të historisë botërore, Pirroja dhe Aleksandri (Leka i Madh) i kanë frymëzuar dhe inkurajuar ndjeshëm shqiptarët në luftërat e tyre për liri e pavarësi. Duke filluar së paku nga shek. XV, shqiptarët i kanë konsideruar ata si paraardhës të denjë të tyre. Arsyet përse këto figura u bënë kaq popullore dhe hynë aq thëllë në ndërgjegjen e shqiptarëve duhen kërkuar në lëvizjen humniste të rilindjes italiane, në njohjen e historisë dhe kulturës antike, në leximin nga elita intelektuale shqiptare e kohës së trashëgimisë antike, të veprave të autoreve të greko-romakë dhe të gjithë letërsisë humaniste, me pikësynim njohjen e rrënjëve të historinë së vendit, të së kaluarës së tij, etj.

Kështu, historiani i ynë i shquar, M. Barleti, që në titullin e veprës së tij "Historia e Skënderbeut" e njehson Skënderbeun si epirotas: "Marin Barleti, shkodran, mbi jetën dhe veprat e Skënderbeut, princit shumë të ndritur të epirotasve". Në dedikimin që Barleti i bën nipit të Skënderbeut, kastriotasit don Ferrante, autori shkruan: "Kur mendoj, o princ i ndritur don Ferrante, gjendjen e tanishme të Epirit dhe se si kjo gjenje ka qenë dikur, nuk mund ta shkruaj historinë e saj". Barleti e vendos principatën e Kastriotëve në Epir. "Gjatë kësaj kohe në Epir - shkruan ai - shquhej ndërmjet mbretërve të vegjël dhe princërve të tjerë emri fisnik i Gjon Kastiotit për sundimin e tij si në qytete të tjera e në Krujë veçanërisht". Por njëherësh me Pirron Barleti njeh si pararadhës të shqiptarëve edhe Aleksandrin e Maqedonisë. Kjo shprehet sidomos qartë në hyrjen e veprës, kur autori spjegon shkaqet që e nxisin të shkruajë historinë e Skënderbeut: "Përkundrazi, gjithë lumturia dhe lavdia epirote u përplas përdhe nga kulmi i saj me nam, pothuaj në një çast dhe liria u shemb e u thërrmua aq sa të mos duket tanimë fare asnjë gjurmë dhe asnjë shenjë e bujarisë së stërlashtë. Prandaj sikur të ngjallej ai Aleksandri i mjerë që i pari bëri të mbahej në gojë emri i fisit dhe i skeptrit në zverk të gjithë atyre popujve, sikur të kthehej në këtë jetë ai mjeshtri i luftërave, Pirroja, me siguri, nuk do ta njihnin Maqedoninë e tyre, nënën e kryetrimave, do ta braktisnin vendin që e patën vatër të lirisë dhe do ta përbuznin si të zvetënuar." (M. Barleti, Historia e Skënderbeut, f. 50).

Barleti pra përdor dy koncepte për Shqipërinë e kohës së tij, konceptin Epir dhe Maqedoni. Duke bërë fjalë për rrethimin e dytë të Shkodrës dhe pushtimin e saj nga turqit (1479) Barleti shkruan këto fjalë për Maqedoninë. Sulltani "menjëherë u hodh në Maqedoni që sot në gjuhën popullore quhet Arbëri, sepse arbërorët e atij vëndi thuajse të gjithë flasin gjuhën arbërore". Në këtë vepër pushtimin e Shqipërisë Barleti e quan pushitm të Maqedonisë nisur nga fakti se Shqipëria kishtë qenë pjesë e saj në kohën e Aleksandrit të Madh. "Shkrodra - shkruan Barleti - është qendra e bregut të Maqedonisë dhe e asaj pjese të Dalmacisë që e ka afër", ndërsa më tej shkruan se "Shkodra ishte qyteti më i përmendur dhe kryeqendra e Shëqipërisë". Sulmet e para turke mbi tokat shqiptare Barleti i quan sulme të ndërmarrra ndaj Maqedonisë. Këtë emërtim për vendin përdor autori kur bën fjalë për betejën që u zhvillua Savër (afër Lushnjës) midis turqve dhe Balshës II (1385). Por krahas emërtimit Maqedoni Barleti përdor edhe emërtimin Epir. Epiri vdiq - shkruan ai - bashkë me kryetrimin (Skënderbeun - LM). (Barleti, vep. cit. f. 51).

Barleti, si të gjithë humanistët e kohës, bazohej tek autorët e vjetër greko-latinë, si Homeri, Straboni, Plini, Platoni, Lukani, Katoni, Cezari. Pra, Barleti përdor për vendin e tij, Shqipërinë, emërtime antike, të njohura prej autorëve të vjetër të lartpërmëndur.

Sipas Strabonit, ilirët dhe epirotët ndaheshin me grekët e vjetër në Akarnani. "Sipas Eforit, - shkruan vetë Straboni në veprën e tij Gjeografia (libri VII, paragrafi VI) - fillimi i Greqisë në perëndim është Akarnania". Sipas Herodotit, Greqia e vjetër shkonte deri në grykën e Teropileve. Duke bërë fjalë për luftën në grykën e e Termopilave Herodoti njofton se "grekët vunë mbretin Leonidha me 300 spartanë të mbronin grykën e Termopileve, me qëllim që barabarëve (persëve - LM) t’u ndalohej hyrja në Greqi. Pra, gryka e Termopileve shënonte kufirin verior të Greqisë. Sipas Hamondit, një studiues i shquar anglez, Straboni ka bërë një dallim të plotë midis fiseve ilire, fiseve epirote dhe fiseve greke. Vija ndarëse në jug midis ilirëve dhe epirotëve ishin malet Akrokeraune (malet e Vetëtimës - LM), ndërsa vija ndarëse midis epirotëve dhe grekëve ishtë gjiri i i Ambrakisë (sot gjiri i Artës - LM ) Ndërsa vija ndarëse midis grekëve dhe Tesalisë ishte lumi Peneus. Pra, Tesalia nuk ishtë tokë greke.

Po kështu shkruan edhe Skylaksi, një tjetër autor i vjetër. Sipas tij, Greqia fillonte nga qyteti i Ambrakisë. Në veprën e tij Peripleus, ai shkruan se "pas Thesprotisë vijnë mollosët dhe pas tyre Ambrakia, një qytet grek".

Tuqididi dhe Straboni i quajnë fiset epirote jo popullsi greke. Historiani i shquar i antikitetit, Teodor Momsen, i quan epirotët shqiptarë të antikitetit. Në librin e tij "Storia di Roma" (1903), duke bërë fjalë për Pirron dhe marrjen e pushtetit nga ana e tij, Momsen shkruan se "të gjithë shtrënguan radhët rreth tij, epirotët, trima, shqiptarët e antikitetit" (i valorosi epiroti, gli albanesi dell’antichitá). Nisur nga këta autorë Barleti e quan Skënderbeun epirotas dhe Shqipërinë herë Epir dhe herë Maqedoni. Madje, ai shkruan Epiri ose Maqedonia, emra këta të përdorur nga autorët e vjetër për trojet e shqiptarëve të kohës së tij. Epirotas e quajnë Skënderbeun edhe shumë historianë të tjerë humanistë të shek. XV - XVI.

Antonius Sabelicus (1436-1506) në veprën e tij "Historia e Venedikut" (Rerum Venetiarum), duke folur për Skënderbeun e quan atë epirotas, ndërsa zotërimet e tij Epir.Edhe një autor tjetër, anonim, në një vepër me karakter panegjerik, kushtuar perandorëve të Bizantit, të shkruar rreth viteve 1427 - 1446 shkruan se "Epiri banohej nga shqiptarë. Edhe tani - shkruan ky autor - gjithë ai vend (Epiri - LM) banohet i veçuar, në grupe të vogla dhe fshatra nga popullsi shqiptaro-ilire". Dhimitër Frangu, një bashkëkohës i Skënderbeut, e quan Epirin pjesë të Shqipërisë. "Skënderbeu, princi i Epirit -shkruan Frangu - ishte djali i vogël i zotit Gjon Kastrioti që zotëronte atë pjesë të Shqipërisë që quhet Emathia (Mat) dhe Tumenisht" (Demetrio Frango, Commentario delle cose dei turchi et del S. Georgio Scanderbeg, principe di Epiro, Venetia, 1539). Edhe Marin Beçikemi, një shkrimtar humanist i shek. XV që ka lënë një përshkrim të rrethimit të parë të Shkodrës nga turqit (1474), pushtimin e Shqipërisë nga këta në kohën e Gjon Kastiotit e quan pushtim të Epirit.

Të dhëna interesante për Epirin jepen edhe në letërkëmbimin midis Skënderbeut dhe sulltan Mehmetit II, për të cilin bën fjalë Dhimitër Frangu. Sipas tij, Mehmeti II në këmbim të paqes pranonte ta quante Skënderbeun princ të epirotëve (Prencipe delli Epirensi). Ndërsa Skënderbeu në përgjigje të tij i bënte të ditur se këtë titull e kishte marrë prej kohësh për hir të Zotit. Skënderbeu i shkruante Mehmetit II edhe për kurorëzimin që priste ng Papa Piu II si mbret i Epirit dhe i të gjithë provincës së Shqipërisë (Re dell’Epiro et di tutta la provincia d’Albania). Burimet historike të nxjerra nga arkivat e kohës provojnë se edhe veten dhe shqiptarët e quanin veten epirotas dhe pasardhës të Pirros dhe të Aleksandrit të Madh të Maqedonisë. Është e njohur një letër e tij dërguar më 31 tetor 1460 një princi italian të Tarentinit Johan Antonius de Ursinis.

Në qoftë se kronikat tona nuk gënjejnë, ne quhemi epirotë. Skënderbeu përmend në letër si paraardhës të shqiptarëve edhe Pirron e Epirit dhe luftërat e tij fitimtare në Itali. Besimi se shqiptarët rridhnin nga Pirroja ishte më se i përgjithshëm edhe te turqit. Duke bërë fjalë për qëndresën heroike të shkodranëve në 1478 - 1479, Barleti shkruan këto fjalë të thëna nga një oficer i lartë turk: njeriu në botë ndjek gjurmët e gjakut e të fisit të vet, ky është ligj, pra edhe shqiptarët kanë shpirtin dhe zjarrin e Pirros, sepse prej tij rrjedhin.

Kjo letër tregon se në vetëdijën e tyre shqiptarët e njihnin veten si pasardhës të Pirros dhe njëherësh të Aleksandrit të Madh të Maqedonisë. Në Shqipëri e vendos Epirin edhe një bashkëkohës tjetër i Skënderbeut, Gjon Muzaka. Në kronikën e tij të shkruar në mërgim, pas pushtimit të vendit, autori shkruan "l’Epiro in Albania". Po kështu, edhe shkrimtari i ynë Frang Bardhi në kapitullin tretë të fjalorit të tij, kur përshkruan fjalën "Arbni" shkruan se "ky është emri i saktë i disa kështellave që i përkasin asaj pjese të Maqedonisë e cila quhet Epir ose Albani" (Hoc est propria nomina nonnularum, atque Castellorum ad eam partem Macedoniae spectantium, quae Epirus sive Albania dicitur). Duke bërë fjalë për Shkodrën, autori shkruan se ky qytet ndodhet në Epir ose ndryshe Shqipëri (Scodra - vrbs in Epiro, seu Albania).

Si sinonim të Shqipërisë e quan Epirin edhe gjeografi i shquar i shek. XVI Gerardius Mecator (1512 - 1594). Në atlasin e tij, "Theatrum Orbis", autori shkruan: "Epiri, i quajtur ndryshe Shqipëri" (L’Epiro detto l’Albania). Një barazim të tillë të Arbërisë me Maqedoninë bën edhe historiani humanist Gjergj Merula në veprën e tij që bën fjalë për rrethimin e parë të Shkodrës nga turqit më 1474. Sipas tij sulltani vendosi të sulmonte atë pjesë të Maqedonisë që gjendet buzë Adriatikut e që sot quhet Arbëri. Po ashtu, sipas tij, "Shkodra ishtë mu në kufi me Dalmacinë dhe Maqedonië". Më tej, bazuar tek autorët e vjetër, Merula shkruan se lumi i Lezhës "ndan Dalmacinë nga Maqedonia". Duke bërë fjalë për ardhjen e ushtrisë së madhe turke, autori shkruan se tmerri përfshiu jo vetëm krahinën e Shkodrës, por të gjithë "banorët e bregut të Ilirisë dhe të Maqedonisë", pra tërë vendin. Frang Bardhi e quan gjuhën epirote gjuhë shqipe, të cilën turqit e quajnë "arnautçe". (Epirote = Iarbenesche, Turciche Arnautlar). Po kështu edhe Budi e quan shqipen gjuhe epirote. Këtë autori e shpreh qartë që në titullin e veprës "Pasqyrë e të rrëfyemit" për të cilën thotë se e ka përkthyer në gjuhën epirote (Speculum Confessionis, In epiroticum linguam a Pietro Budi... traslatum. Roma, 1621).

Por, siç u tha, krahas Pirros autorë të ndryshëm bëjnë referenca të shqiptarëve edhe me Aleksandrin e Madh. Arsyet duhen kërkuar në faktin se e ëma e tij ishte Olimpia, një grua jo greke, por epirote. Një nga statutet e Shkodrës, të botuara kohët e fundit (Statuti di Scutari), hapet me një privilegj dhënë Shkodrës nga Aleksandri i Madh. Barleti e shpjegon emrin e Skënderbeut nga Aleksandri i Madh i Maqedonisë, pikërisht nisur nga fakti se shqiptarët e konsideronin vetën pasardhës të tij.

Frang Bardhi shkruan se Shkodra ishte themeluar prej Aleksandrit të Madh të Maqedonisë (Scodra esse conditam ab Alexandro Magno). Bardhi shkruan se këtë e besonin edhe vetë turqit dhe pikërisht për këtë arsye edhe e quanin Skënderia për ta dalluar nga qyteti i Aleksandrisë në Egjipt, i themeluar nga Aleksandri i Madh. Mendimi se Shkodra ishte theemluar nga Aleksandri i Madh qarkullonte në fakt që në kohë të Barletit. "Tashti pra, shkruan Barleti - disa të huaj thonë se Shkodra paska qënë themeluar nga Aleksandri i Madh". Sipas Barletit, këtë e besonin të gjithë edhe vetë muhamedanët shkojnë me këtë arsyetim, sepse Shkodrën në gjuhën e vet e quajnë Skanderi dhe ky arsyetim, sipas shpjegimit të tyre, është një me emrin Aleksandri. Barleti vetë nuk e besonte këtë mendim. Sipas tij, Shkodra ishte më e vjetër dhe themelimim e saj ai e lidh me të dhëna të tjera. Pavarësisht nga kjo, edhe Barleti e shpjegon emrin e Skënderbeut si një emër të dhënë nga turqit në kujtim të Aleksandrit të Madh që shqiptarët e konsideronin paraardhës të fisit të tyre.

Kështu, duke bërë fjalë për ndryshimin e emrave të bijve të Gjon Kastriotit nga turqit, Barleti shkruan: "Epirotëve, pasi ua ndërruan emrat e parë, u vunë të tjerë, të ndryshëm, sipas zakonit të asaj gjindjeje. Gjergji, qoftë rastësisht, qoftë pse ishte më i dalluari ndër të tjerët për natyrën e tij, u quajt Skënder, që është baraz me (emrin) tonë Aleksandër". Barleti bën të qartë se Skënderbeu e mbante Aleksandrin si paraardhës të shqiptarëve. Kështu, në një rast, duke i dhënë zemër ushtrarëve të tij, Skënderbeu u përmend atyre thyerjen e Darit të Persisë nga Aleksandri ynë (Barleti, vep. cit. f. 224). Duke përshkruar gëzimin e madh të shqiptarëve për fitoren kundër turqve në rrethimin e parë të Krujës, Barleti shkruan: Njerëzve, kur shikonin atë rini luftarake dhe kur shikonin atë lule burrash rreth Skënderbeut, nuk u dukej aq çudi që fuqitë e Muratit ishin thyer prej arbërve. Me të vërtetë, ishte kthyer përsëri shkëlqimi i lashtë i Maqedonisë dhe dukej se kishin ardhur prapë, tamam siç ishin dikur kohët tanimë të harruara të Aleksandrit dhe të Pirros. (Barleti, vep. cit. f. 285). Si paraardhës të shqiptarëve e njihnin Aleksandrin e Madh edhe shtetet e tjera të kohës, si Republika tregare e Raguzës (Dubrovniku).

Kur Skënderbeu me ushtrinë e tij u prit aty nga autoritetet e vendit (gjatë kalimit të tij për në mbretërinë e Napolit), në fjalimin e rastit, të mbajtur nga shkrimtari David, duke i uruar atij fitore, oratori tha midis të tjerave se "I lumtur do të shkosh, o princ i pathyeshëm, më i lumtur do të kthehesh. As Aleksandri yt epirotas, as ai Pirroja, mbreti rrufe i epirotasve dhe mjeshtri i luftërave, nuk u kthyen fitimtarë nga Italia, ashtu siç do të kthehesh në atdhe i lumtur e fitimtar ti, o mbret i fuqishëm dhe bujar. Vetë Skënderbeu, sipas Barletit, në çastin e vdekjes përmend në porositë që i lë të birit fjalët që Filipi II i Maqedonisë i lë të birit të tij Aleksandrit të Madh. Autorë të tjerë shqiptarë, si Frang Bardhi, i cituar më lart bësonin madje se Aleksandri i Madh kishte lindur në Petrelë. Autorët e vjetër njoftonin se Aleksandri kishte lindur në Pella. Sipas Bardhit, Pella nuk ishte tjetër veçse Petrela. Studiuesi i njohur J. Falemerajer në veprën e tij "Elementi shqiptar në Greqi" shkruan se "Maqedonasit e vjetër, fitimtarët e Athinës e të Babilonisë, kishin farefisni me shiptaro-epirotas-ilirianët". Edhe patrioti i shquar Mërkur Bua pretendonte se rridhte nga Pirroja dhe maqedonasit. Dihet se në fund të shek. të kaluar mercenarët shqiptarë të mbretërisë së Napolit mbanin emrin regjimenti i maqedonasve (reggimento dei macedoni).

jithmone duhet ta mbajme mend shprehjen e Aristidh Koles (Kolia); ''askush nuk na ka faj, se vet i kemi qorrue syte tone, me duert tona''
shprehje kjo, qe mos te perseritet matutje!

Leka I Madh, ka fole shqip (gjuhe barbare qe i thoshin, vet greket) dhe duhet te kuptohet si shqiptar, mbase ne ate kohe nuk kishte etninom shqiptar por:illirian (illyrian), makedhon, dardan, mollos, epirot etj., kj dihet se per ato kohera historike, nuk kemi cfare spekulojme dhe t'i demantojme si gabime. Kam ndegjuar, ashtu sikur kemi ndegjuar se Leka i Madh e Leka i Vogel ishin shqiptarë, perndryshe nuk i kishin thirre ashtu shqiptaret neper shekuj e epoka historike - po nje fakt te ndigjuar e kam nga akademik: ne cdo lufte kane marre pjese historianet, (sikurse sot gazetaret, do te thosha) dhe ne nje lufte ku Leka i Madh luftonte me ushtrine e tij, nje historian iu ofrua shume afer, sepse fliste tmerrshem Leka edhe ai u interesua ta ndigjoj prej se afermi (aq sa ka guxuar te ofrohet) se ne cfare gjuhe fliste Leka: ''zjarm ore'' ishin fjalet e Lekes komandant, kur i urdheronte ushtaret e tij. Historiani kuptoj se nuk ishte as greqisht, as latinisht dhe shkroi: Aleksandri fliste ne nje gjuhe barbare, kur i urdheronte ushtaret e tij. Do te thote se Leka i Madh ka fole shqip dhe na sot duhet ta quajme - shqiptar, pamvaresisht, se qysh jane thirre fiset illire neper shekuj e epoka!

Leka i Madh, vet i ka luftuar greket, sepse Makedhonia shtrihet sot deri ne gjysmen e Greqise (per ate edhe greket sot kontestojne emertimin e Maqedonise). Nanen epirote, ka fole shqip, e cfare tjeter duhet te jete ai, perpos - shqiptar? Perseri kujtonie shprehjen e Aristidh Koles!

Shqiptari i sotem duhet te kete shume kujdes te madh, kur ben pjese ne inteligjenci, sepse duhet shikuar hallkat historike mbi prizmin e te dhenave shkencore te deritashme, si hallka te keputura historike dhe te deformuara me hallka tjera kur nje bote e quan 'bota greke', Aleksandri grek etj., qe ne realitet ishte 'bota illire' dhe Homeri, Sokrati, Platoni, Aristoteli dhe gjithe filozofet klasik ishin illirian edhe te gjithe perendite olympian, te ashtuquajtur grek, edhe para Zeusit, Krono (Chronos), Urani (Uranos), Kaos (Chaos), e deri tek perendia e fundit Dhemetra (Zojsi, Kroni, Urani, Kausi - illirisht, me sufiksin illir - us, e jo me ate grek - os) te gjithe spjegohen vetem permes Shqipes se Vjeter (as greqisht as latinisht) dhe nese 'Greqia eshte mesuesja e Romes (graecia est magistra romana), atehere - illiria eshte mesuesja e Greqise dhe e Romes (Illyria est magistra Graecia et Romana)!

Gjithmone mendoni se Historia eshte hallka zinxhiret te keputur, apo copa zinxhiresh qe duhet shume mjeshtri, dituri e guxim t'i lidhim neper epoka!
Paramendoni se gjeni ne rruge copa zinxhiresh te keputura atyketu dhe jane te te njejtit zinxhir - si mund te lidhen ato hallka te keputura?!