GRUAJA NË ISLAM

Vetëm nëse disponon me argumente të forta dyshimi, mund ta bëjë atë. Në një hadith thuhet: Nëse dikush është larg familjes, mos të kthehet pa u lajmëruar më parë.

Burri nuk duhet aty për aty t’u besojë thashethënave lidhur me gruan e tij dhe s’duhet të japë gjykime të ngut­shme. Njëri ndër mëkatet më të mëdha është, të ndërmje­të­sua­rit në keqësimin e marëdhënieve mes gruas dhe burrit. Pejgamberi a.s. thotë:

“Ai që spiunon gruan tek burri i saj dhe atë e prezenton si femër të keqe, nuk është me ne.”

Njëra ndër arsyet përse nuk është e preferuar që burri befas të hyjë në shtëpi ose në ndonjë rast tjetër, është pa­mundësia e përgatitjes së gruas të dalë para burrit të vet, e jo diç tjetër e papëlqyer.

6) Nuk është e lejuar që bashkëshortët t’i zbu­lojnë sekretet lidhur me marëdhëniet seksuale dhe me çështjet tjera. Një sjellje e këtillë, mund ta prishë ndjenjën e turpit te gruaja dhe t’ia dobësojë emocionet, ndaj është jo­morale. Këtë gjë i Dërguari i All-llahut e shpjegon kështu:

“Ditën e Gjykimit, para All-llahut, në vendin më të keq do të gjenden edhe ata që zbulojnë sekretin e gruas së vet pas mardhënieve me të.”

Normalisht, edhe gruaja duhet të respektojë këtë parim në të njëjtën mënyrë.
E drejta e burrit ndaj gruas

1) Siç është theksuar më parë, burri është njeri i cili: është i obliguar t’i sigurojë gruas dhe fëmijëve ushqim, ve­shmbathje dhe strehim si dhe nevojat tjera. Mban edhe obligimet e përgjithshme të tërë familjes. Për shkak të këtyre obligimeve dhe aftësive të tij, ai është kreu i familjes është pronar i shtëpisë. Gruaja është e detyruar ta dëgjojë në punët legale. Po nuk u pajtuan rreth diskutimit lidhur me kurorën, do të dëgjohet zëri i burrit. Ta përkujtojmë ajetin në të cilin thuhet:

“Burrat janë përgjegjës për gratë.”

Gruaja për burrin është shok jete. Është faktore qetësie e paqe, lëndë e dashurisë dhe mëshirës si dhe këshilltare e denjë. Bashkëshortët e plotësojnë njëri tjetrin. Por, kjo nuk don të thotë se burri ia plotëson çdo dëshirë gruas së vet; se ç’ti bie në mend asaj, do ta ketë. Shoqëria islame bazo­het në përgjegjësinë e burrit, që rrjedh nga ajo se burri është i dëgjuari, ndërsa gruaja ajo që duhet të dëgjojë.

2) Gruaja është rojtare e shtëpisë së burrit. Ajo, siç është e obliguar t’i ruajë fëmijët dhe pasurinë, është e de­tyruar ta ruaj edhe nderin nga mëkatet. Pejgamberi a.s. në një hadith të drejtat e burrave ndaj grave kështu i thekson:

“Të tjerët mos të shkelin krevatin tuaj. Të mos hyjnë në shtëpinë tuaj ata njerëz që nuk ju pëlqejnë. Gratë të mos i lejojnë këto sjellje.”

Në Kur’an theksohet:

“...gratë e mira janë respektuese, janë besnike ndaj fshehtësisë...”

Në këtë ajet fjala “gajb: fshehtësi, sekret” përmban be­gatinë e burrit, sekretet e familjes, nderin, madje edhe foshnjen në stomakun e gruas. Gruaja duhet t’i ruajë këto dhe të ketë kujdes të mos dështojë fëmija. Duke i respektuar këto, gruaja faktikisht i plotëson në masë të madhe obligimet fe­tare. Në një hadith thuhet kështu:

“Nëse gruaja falet pesë herë në ditë dhe nëse agjëron një muaj, poashtu nëse e ruan nderin dhe e dëgjon burrin e vet, nga cila portë të dojë le të hyjë në Xhennet.”

3) Gruaja nuk duhet ta shkatërrojë sistemin e theme­luar familjar. Përveç situatave kur nuk është e mundur të mbahet kurora, gruaja nuk duhet të kërkojë shkurorëzim nga burri i saj. Në këto raste ndodh që shkaqet e shkurorëzimit të rrjedhin nga marëdhëniet e reja me burrat tjerë ose nga ndonjë vendim i pamenduar mirë. Shkaku i parë është imoraliteti dhe tradhëtia ndaj burrit. Më pastaj do të lind pendimi. I Dërguari a.s. thotë:

“Cila grua kërkon shkurorëzim nga burri pa pasur arsye, era e Xhennetit për të do të jetë haram.”

4) Në bashkëshortësi s’duhet të harrohen gjërat e nevo­jshme për vazhdimësinë e dashurisë dhe simpatisë. Martesa, para së gjithash mbështetet në rehatinë e dyan­shme (relaksimi, arritja e kënaqësisë). Ashtu si nuk guxon gruaja t’u largohet obligimeve të bashkëshortësisë, edhe burri nuk guxon t’u shmanget obligimeve të veta. Simp­tomet e sëmu­ndjes, si prepotenca ose impotenca, janë më të shpre­hura tek gratë se sa tek burrat. Në epshet seksuale ndikon edhe bota emocionale e njeriut, planet dhe imagji­nata. Në këtë ndikojnë edhe gjërat që i dëgjojmë nga të tjerët dhe jeta private e njerëzve lidhur me seksin. Ndaj është i ndaluar rrëfi­mi dhe transmetimi i marëdhënieve sek­rete të bashkë­sho­rtëve.

Bashkëshortët duhet të njihen mirë lidhur me po­tencën, që të sillen në mënyrë harmonike. Pejgamberi a.s. ka thënë:

“Nëse një grua nuk përgjigjet kur burri i saj e thërret në krevat, engjëjt do ta mallkojnë deri në mëngjes ose deri atëherë kur bjen në krevat.”

Një ditë, para Muhammedit a.s. erdhi një grua dhe u ankua nga burri i saj, Safhani:

-Kur lidhem në namaz, ai më rreh, kur agjëroj, ai ma prish agjërimin... - aty pranë gjendej edhe Safhani. Kur e pyeti i Dërguari a.s. ai u përgjegj:

-O ndërmjetës i Zotit, e vërteta është ndryshe. Ajo në namazin e vet lexon dy sure e unë ia ndaloj këtë. -pas­taj i Dërguari a.s. tha:

-Të ishte vetëm një sure, do të mjaftonte për njerëzit. - Safhani vazhdoi:

-Unë ia prish agjërimin ngase ajo don të agjërojë vazhdimisht. E unë jam burrë i ri, nuk mund të qën­droj. - e i Dërguari a.s. tha:

-Gruaja të mos agjërojë (vullnetarisht) pa lejen e burrit.

Nuk duhet penguar gruan në obligimet bashkëshor­tore. Në plotësimin e detyrave fetare që janë farze gjithashtu gruaja duhet të ketë kujdes që ibadeti i paobligueshëm të mos bëhet pengesë në funksionin e saj grua, bashkëshorte.

I njëjti parim vlen edhe për burrin. Edhe ky duhet t’i plotësojë obligimet e veta. Ibën Hazëm thotë se detyrat e këtilla të ndërsjella bashkëshortore, për ta janë farz (të de­tyrueshme). Nuk është besim nëse apstenon në këtë temë. Përkundrazi është zullum dhe padrejtësi kundër vetive të egos që ekzistojnë prej lindjes, është torturë kundër gruas. Kjo do të mund të jetë shkas për prostitucion dhe marëdhënie jolegale. Një ditë, tre as’habë u takuan dhe u morën vesh kështu: I pari tha:

-Unë do të agjëroj përherë. -i dyti ia priti:

-Deri sa të jam gjallë, natën do të fal namaz. -ndërsa i treti tha:

-Unë do të qëndroj larg grave. Kurrë nuk do të martohem. -kur Pejgamberi a.s. kuptoi për këto vendime, shkoi tek ata dhe u tha:

-Jini ju ata që kështu flitni? Keni kujdes! Betohem në emër të All-llahut se në mesin tuaj, unë jam ai që më së shumti i frikësohem Atij dhe më së shumti kam ku­jdes të mos i kundërvihem. Ndaj, unë ndonjëherë agjëroj e ndonjëherë nuk agjëroj. Edhe falem edhe bëj gjumë dhe martohem me gra. Kush ia kthen kurrizin sunnetit tim, ai nuk i takon anës sime.

Abdullah Ibën Amr Ibën As, ishte i njohur me lutjen e tij në izolim dhe respektin e tij ndaj All-llahut. Kur e pyeti i Dërguari a.s.:

-Dëgjova se ditën agjëron e natën falesh, është ashtu? -ai u përgjegj:

-Po, o i Dërguar i All-llahut. - Pejgamberi a.s. i tha:

-Mos bën ashtu! Ndonjëherë agjëro e ndonjëherë mos agjëro. Natën edhe të falesh edhe të flesh, sepse trupi yt kërkon të drejtën e vet, syri yt kërkon të dre­jtën e vet, gruaja e jote kërkon të drejtën e vet.

S’ka dyshim se këto falje dhe agjërime që u theksuan në këto hadithe, janë jashtë farzit. Është normale se farzet duhet plotësuar.
Disa çështje lidhur me jetën seksuale

Gjendjet specifike të gruas

Ekzistojnë disa tema rreth gjendjes të lehonisë dhe menstruacionit të gruas. Menstruacioni është proces or­ganik që paraqitet një herë në muaj tek gratë që nuk janë me barrë. Nuk mund të jetë më pak se tri ditë dhe më shumë se dhjetë ditë. Lehonia, është gjakderdhja pas lindjes dhe mund të zgjasë më së shumti dyzet ditë.

Gratë që kanë menstruacionin ose gjatë lehonisë, deri sa vazhdojnë këto procese, nuk mund të falin namazin, nuk mund të agjërojnë, s’mund ta lexojnë madje as ta prekin Kur’anin, nuk mund të kenë as marëdhënie seksuale.

Hebrenjtë reth Medines, në kohën e Pejgamberit a.s. nuk shoqëroheshin, nuk hanin dhe nuk hynin në të njëjtin krevat me gratë që kishin menstruacionin. Ndërsa Muhammedi a.s. lidhur me këtë gjë thotë:

“Bëni çdo gjë por mos hyni në marëdhënie seksu­ale me to.”

Me gratë që kanë menstruacionin ose janë lehona mund të shoqërohesh, të flesh e të hash edhe ushqimet që ato i përgatisin. Por, është e ndaluar të bësh marëdhënie seksu­ale. Në Kur’an theksohet:

“Të pyesin ty për menstruacionin (hajdin). Thuaj: Ajo është gjendje e neveritur, andaj largohuni prej grave gjatë menstruacionit dhe mos iu afroni atyre (për marrë­dhë­nie) deri sa të pastrohen. E kur të pastrohen, atëherë afrohuni atyre ashtu siç u ka lejuar All-llahu...”

Siç shihet nga ajeti kjo është gjendje neverie, pa­pastërtie. Shpjegimin shkencor lidhur me këtë e jep eksperti:

“Gjatë menstruacionit nuk duhet kontaktuar me burrin. Gruaja që vazhdimisht humb gjak dhe ka një brengë të madhe, duhet pranuar dhe kuptuar si grua e sëmurë dhe duhet të jetë larg çfarëdo shqetësimi, sidomos atij seksual. Në gjendje të menstruacionit, organet gjeni­tale të gruas janë plotë gjak. Hyrja në damarët e mitrës është e hapur sikur të jetë e dëmtuar. Bile edhe tek pedantet e më të pas­trat, në këto kanale ka mikrobe të pa­numërta që presin me mjeshtri. Gjatë menstruacionit këto shumëzohen në mënyrë të përshpejtuar, forcohen dhe presin momentin e nëse u jipet një shkas i vogël shpejtojnë kah organet e dëmtuara gjenitale dhe vezët. Po ndodhi të ketë marëdhënie seksuale, mikrobet do të shtrihen edhe më shumë e kështu edhe më tepër do ta dobësojnë femrën. Nëse vazhdohet me këtë, do të shkaktohet gjakderdhje e vrullshme, do të paraqiten dhëmbje në boshtin kurrizor dhe në nyje dhe do të shkakto­het sëmundje shumë serioze. Në këtë periudhë gruaja ka një erë të rëndë e specifike. Kjo erë do të shtrihet në tërë trupin dhe djersën, madje edhe të femrës së pastër. Edhe vetë gruaja do të gërditet nga kjo erë. Është normale se edhe burri do të gërditet nga kjo erë e rëndë gjatë marëdhënieve seksuale në këtë periudhë. Gruaja, duke qenë e vetëdijshme, duhet të ketë shumë kujdes për higjienën dhe, në këtë peri­udhë, të qën­drojë sa më larg bashkëshortit.

Edhe lehona duhet të ketë kujdes gjatë atyre dyzet ditëve, sa zgjat lehonia, të jetë larg bashkëshortit. Meqë në momentin e lindjes, organet gjenitale, veçanërisht brendia dëmtohet shumë, shpesh ndodhin edhe shkëputje. Marëdhëniet seksuale, në këtë periudhë, e dëmtojnë shumë femrën. Aktivimi i vrullshëm i mikrobeve kontribuon në shkaktimin e shumë sëmundjeve të grave. Ndaj, assesi s’duhet afruarr gruas para se të shërohet dhe para se or­ganet gjenitale të marrin përsëri formën e natyrshme. Tol­stoi e turpëron mashkullin që e shqetëson gruan: “Një burrë, kur bën dashuri me një grua, si me të dashurën e tij, nuk duhet harruar se ajo është një nënë. Një grua nuk mund të qëndrojë që, në të njëjtin moment të jetë edhe dashnore, edhe një nënë e lodhur, një njeri i sëmurë.” “Burri nëse është në gjendje të flaktë, mund t’i kënaq ep­shet e veta pa qenë në afërsi finale, vetëm me përkëledhje, dhe do t’i mjaftojë një bashkëshorti të ndershëm, një kënaqësi e këtillë.”

Në periudhën e menstruacionit dhe të lehonisë, sipas fesë, është i ndaluar vetëm kontakti i drejtpërdrejtë seksual. Sjelljet tjera nuk janë haram, me kusht që njeriu të jetë i sigurt në vete dhe gjërat të mos i çojë deri në haram.

S’është e rrezikshme, sipas fesë, të kontaktohet me gruan shtatëzane. Por mjekët vërtetojnë se gjatë tre muajve të parë dhe të fundit kontaktimi është i rrezikshëm. Gjatë tre muajve të parë është e mundur të dështojë fëmija, ndërsa në tre muajt e fundit, ekziston rreziku i lindjes së parakohshme dhe gjakderdhja. Duhet patur kujdes i posaçëm për gjendejn shëndetësore të gruas.

Marëdhëniet seksuale

Në Kur’an theksohet:

“Gratë tuaja janë vendmbjellje e juaj...”

Një qëllim i martesës është edhe ai që të formohet gjenerata e re. E kjo është e mundur vetëm me marëdhënie sipas rregullave. Në ajetin që e theksuam më parë urdhëro­het të bëhet kontakt me gratë e pastruara.

“...E kur të pastrohen atëherë afrohuni atyre ashtu siç u ka lejuar All-llahu ...”

E kjo është një rrugë e natyrshme. Sipas kësaj, një burrë bashkëshortes së tij nuk guxon t’i afrohet afër vendit të ndytë në vend të rrugës së natyrshme gjenitale. Kjo është një sjellje e keqe. Është jo morale. Pejgamberi a.s. thotë:

“Është i mallkuar ai njeri që bashkëshortes i afro­het nga prapa (zgavra anale - anusi).”

Një hadith tjetër thotë kështu:

“All-llahu nuk shikon me mëshirë atë njeri që, gruas i afrohet nga prapa (zgavra anale), ose bën ma­rrë­dhënie mashkull-mashkull.”

Të penguarit e formimit të fëmijës

Në marrëdhënie seksuale, që të mos arrijë sperma deri tek ama, kryhet jasht vaginës. Të kryerit jasht vaginës qu­het “azl”. Ka shumë dilema lidhur me atë, është azli i ndaluar ose jo. Pejgamberi a.s. kur e pyetën për këtë, zgjodhi shpre­hje të buta. Në një hadith të tij thuhet:

“Në kryerjen e azlit nuk ka dëm për ju. Meqë deri në Ditën e Gjykimit sigurisht do të formohen qenie të gjalla që All-llahu ka urdhëruar të krijohen.”

Xhabir b. Abdullahu thotë:

“Erdhi një njeri tek i Dërguari a.s. dhe e pyeti:

-E kam një robëreshë dhe kur jam në marëdhënie me të, bëj azl. Ç’do të thuash për këtë? - Pejgamberi a.s. u përgjegj:

-S’mund ta pengoj atë që All-llahu e ka dëshiruar. -pas pak kohësh i njëjti njeri e pyeti përsëri:

-O, i dërguar i All-llahut, robëreshën që e për­menda, tani është shtatzane. - Pejgamberi a.s. i tha:

-Unë jam rob i All-llahut dhe i Dërguar i Tij. Atë që të them është e vërtetë”

Vërtetë, ndonjëherë arritja e spermës deri tek mitra mund të bëhet në mënyra të ndry­shme. Është bërë takimi me vajza që nuk e kanë humbur virgjinitetin dhe që kanë ngelur shtatzane. Nga spermat e shumta që gjenden në farën e mashkullit, shumë sish do të arrijnë deri në mitër dhe kështu s’është aq lehtë të ruhesh, duke kryer jashtë, në mo­mentin më të ndieshëm në marrëdhëniet seksuale.

Disa prej juristëve islamikë edhepse azlin e shohin të papëlqyer, megjithatë kanë thënë se është i lejuar. Është e vërtetë thënia e përcjellur nga një as’hab:

“Ne kemi bërë azl gjatë kohës së Pejgamberit a.s. dhe kjo nuk pengohej.”

E disa mendojnë se ky është i ligjshëm vetëm nëse le­jon gruaja. Vërtetë është e mundur kënaqësia e gruas në marrëdhëniet seksuale, vetëm atëherë kur spermat udhëto­jnë kah mitra. Po nuk u kënaq gruaja, janë të mundura ngatë­rresat shpirtërore e komplikime trupore.

E azli, në të njëjtën kohë është njëra ndër mënyrat e pengimit të shtimit të gjeneratave. Dhe, kjo është kundër politikës së zgjërimit të Islamit.

Sipas fesë, mund të thuhet se azli nuk është haram. Por nuk është as ndonjë hallall. Është mekruh (diç e urrejtur) me kusht që të merret leje nga gruaja. Institucionet fetare të Egjiptit kanë dhënë leje për ruajtjen nga shtatëzania për shkaqe shëndetësore ose financiare.

Asgjësimi i embrionit të fëmijës (aborti)

Në Kur’an dhe në hadithe shpallet se fara njerëzore nëse qëndron në mitrën e nënës do të kalojë nëpër periudhat që pasojnë: dyzet ditët e para “nutfe: lëng njerëzor”, dyzet ditët e dyta, një copë gjaku i koaguluar, e dyzet ditët e treta, një copëz mish. Pas dyzet ditëve të treta, ose pas katër mua­jve të parë, formohen organet e fëmijës dhe fryhet shpirti. Shkencëtarët e vjetër llogarisin se le­galisht mund të hidhet (mund të bëhet abort) para se t’i mufatet shpirti. Por fëmija është i gjallë, ai ësht në jetë edhe para se t’i formo­hen or­ganet. Spermat në farën e mashkullit janë të gjalla. Edhe një gjë është e rëndësishme: shëndeti i nënës. Dështimi i fëmijës është diç e rrezikshme dhe e dëmshme për shëndetin e nënës. Lidhur me këtë temë, të japim një këshillë të shkurtër të një mjeku:

“Është shumë e rrezikshme që nëna shtatzane duke e tronditur ta mbysë dhe ta dështon fëmijën, ngase shpesh edhe veten e dërgon në varr para fëmijës. Enët e mëdha të gjakut pranë mitrës do të dëmtohen, kështu gruaja mund të vdesë nga gjakderdhja e madhe ose do të infektohet në “membranën e peritfanit” rreth mitrës. Dalëngadalë do të vdesë nga sëmundja e Peritonit. Mund të vdesë edhe nga septisemia ose piamia, për shkak të toksinimit të gjakut. Duhet patur kujdes të madh për këtë gjë, që kurrsesi të mos dëmtohet mitra. Kjo do të sillte shumë peripeti. Rrez­iku i këtillë nuk varet vetëm nga duart e specialistëve të akush­erisë. Gruaja mund të vdesë gjatë abortimit ose të ketë dhembje të mëdha pas abortimit.

Pejgamberi a.s. u fliste grave që sapo kishin pranuar Is­lamin rreth mosdështimit të fëmijës. Ibën Kethiri në komentin e tij të ajetit për mosvrasjen e fëmijëve, ajet ky që flet për marrëveshjen e të Dërguarit a.s. me gratë e reja mus­limane, vërteton se abortimi hyn në kategorinë e mbyt­jeve të fëmijëve. Kështu flet Azzeja, e bija e Habilit:

“-Në marrëveshjen që bëra me të Dërguarin a.s. Ai më vuri kusht që: të mos mbys fëmijën as hap­tazi, as në mënyrë sekrete. Unë e di se ç’është mbytja e fëmijës haptazi. E për mbytjen e fëmijëve në mënyrë sekrete nuk e pyeta të Dërguarin e Zotit (se ç’është ajo). As ai nuk më tha asgjë. Betohem në emër të All-llahut se deri sa jam gjallë nuk do të abortoj.”

Në Kur’an shpallet:

“...gratë e mira janë respektuese dhe besnike ndaj të fshehtës.”

Këtu në shprehjen “besnike ndaj të fshehtës” hyn edhe abortimi i fëmijës, ruajtja e saj në stomak.

Para se ta përfundojmë temën “Gruaja në familje”, të theksojmë një fjalë të rëndësishme për shkak të përparësisë që Islami i jep gruas dhe të sqarimit të reformës së madhe rreth të drejtave të gruas: Abdullah Ibën ‘Umeri r.a. thotë kështu:

“Në kohën e Pejgamberit a.s. u frikësuam nga bise­dat e ashpra me gratë, nga sjelljet e vrazhdëta me to, ngase frigoheshim se do të shpallet ndonjë ajet për ne, por, pas vdekjes së tij, filluam të flasim ashpër dhe të si­llemi në mënyrë të vrazhdë.”

III.
Poligamia

“Njeriu që ka dy gra në kurorë dhe ka simpati në njërën më shumë se në tjetrën, në Ditën e Gjykimit do të vijë me njërën anë të paralizuar.”

Muhammedi a.s.
Martesa me shumë gra
në sistemin e vjetër juridik religjioz

Në të drejtën e vjetër egjiptase e cila iu jepte më shumë të drejta grave, në krahasim me atë greko-romake, gruaja, nëse nuk i ka takuar klasës klerikale, në kushte të caktuara burri mund të merrte më shumë se një grua.

Në të drejtën e Babilonit, sipas ligjeve të Hamurabit, nëse gruaja nuk mund të lindë ose nëse lëngon nga ndonjë sëmundje e rëndë, burri mund të merr robëreshë.

Ndërsa në të drejtën kineze, burri mund të martohet me gra nga rendi i dytë, nëse e lejojnë kushtet financiare. Por, me kusht që fëmijët që do të lindin nga këto gra, të numro­hen si fëmijë të vërtetë të gruas së parë.

Tek brahmanët e vjetër, sipas librit të Vishnus, burrat si­pas klasave që u takojnë, mund të marrin një, dy, tri ose katër gra. Ndërsa në librin Apastamba, vërehet një kufizim: nëse një grua i plotëson obligimet e veta dhe, nëse mund të lind djalë, burri i saj nuk mund të martohet me një grua tjetër. E në të kundërtën, mund të martohet. Sipas Manu rregullave, një burrë duhet ta zgjedhë gruan e parë nga kasta e vet. Si grua të dytë mund të marrë një grua nga kasta më e ulët. Dhe në fund sipas institucioneve të Naradës, burri si­pas kastave mund të martohet me një, dy ose tri gra. E sipas disa institucioneve edhe gruaja ka pasë të drejtë që ndonjëherë të ketë më shumë burra.

Edhe në Persinë e lashtë qe aprovuar poligamia. Në të drejtën romake ekziston istifrashi që don të thotë-bash­këjetesa me një grua pa kurorëzim ligjor.

Në Dhiatën e Vjetër theksohet se Davudi a.s. qe mar­tuar me disa gra. Kur shpjegohen dispozitat që bëjnë fjalë për ndarjen e pasurisë së babait midis fëmijëve nga dy gra, flitet në mënyrë normale, pa fare turpi. Prandaj, nga kjo kuptohet se edhe tek hebrejtë kishte poligami.

Në Dhiatën e Re nuk ekziston asnjë pasus me të cilin ndalohet martesa me më shumë se një grua. Por, këshillohet se “Një grua është e mjaftueshme për një njeri”. Martesa me më shumë gra në botën krishtere, deri në shekullin XVI ishte gjë normale. Westermarck në veprën e tij historike këtë e thekson duke dhënë edhe shembuj. E dijmë edhe atë se në botën krishtere bashkë me robërimin ekzistonte edhe istifrashi.

Në siujdhesën arabike ku lindi dhe u zgjërua Islami, nuk kishte kurrëfarë kufizimi lidhur me këtë. Si ka mundur burri të marrë sa gra të dojë, ashtu ka qenë e mundur edhe të këmbehen gratë midis burrave. Kanë ekzistuar edhe gra “të lehta” që llogariteshin si pronësi e përgjithshme.

Poligamia në Islam

Islami me ajetin 3 të sures en-Nisa lejon të merret më shumë se një grua. Ajeti është si vijon:

“Në qoftë se frikësoheni se nuk do të jeni të drejtë ndaj bonjakeve, atëherë martohuni me ato gra që ju pëlqejnë; me dy, tri a me katër. E nëse i frikoheni padre­jtësisë (ndaj tyre), atëherë vetëm me një, ose (martohuni) me ato që i keni nën pushtetin tuaj (robëreshat). Ky (përkufizim) është më afër që të mos gaboni.”

Në këtë ajet theksohet “nëse nuk do të jeni të drejtë ndaj bonjakeve.” Lidhur me të ja se ç’shpjegim jep Aisheja r.a.:

“Bonjakja ndodhet nën kujdesin e zotëriut dhe ai dëshiron ta merr atë me ndonjë mehr të thjeshtë duke vënë merak në bukurinë dhe pasurinë e saj. Të këtillëve u ndalohet martesa me bonjaket, edhe nëse japin mehr të caktuar dhe nëse sillen në mënyrë të drejtë- u është urdhëruar të marrin gra tjera përveç bonjakeve.”

Ndërsa Ibën Xherir et-Taberi shënon edhe këtë: Disa kanë thënë se domethënia e këtij ajeti është:

“Sikur që frikësoheni nga pamundësia e plotësimeve të të drejtave ndaj bonjakeve, në të njëjtën mënyrë duhet të frigoheni nga prostitucioni me gratë. Mos bëni prostitucion, por nga gratë që u janë të le­juara merrni nga dy, tri ose katër.”

Edhe Shevkani përmend domethënien e njëjtë në tef­sirin e vet “Fethu’l-kadir”.

Duket se martesa me më tepër se një grua, dy, tri e në fund katër nuk është ndonjë obligim farz ose urdhër vaxhib, por është një leje në mënyrë që t’i iket prostitucionit. Por edhe kjo leje është kushtëzuar me mundësitë dhe drejtësinë. Ajeti na shpjegon se në bashkëshortësi është kryesore të kënaqesh me një grua, duke theksuar se martesa me një grua është më afër plotësimit të së drejtave.

Kështu, mund të japim një rezyme lidhur me poligaminë në Islam, para lindjes të së cilit, nuk pati ndonjë përkufizim:

1. Përkufizmi i numrit. Është e lejuar martesa me katër gra më së shumti. Ajeti që e cekëm më lartë e shpreh këtë sipas specifikës së gjuhës arabe. Vërtetimi se martesa me më shumë se katër gra është e lejuar, duke u mbështetur në këtë ajet, është gabim, mos njohje e gjuhës arabe. Pe­jga­mberi a.s. i urdhëroi ata që u bënë musliman të rinjë dhe kishin më shumë se katër gra, të shkurorëzohen me ato mbi katër sish.

2. Drejtësia si kusht.

3. Urdhëroi të kënaqet vetëm me një, nëse nuk ka mundësi për drejtësi.

Duhet patur llogari për drejtësinë midis grave si në ushqim, veshmbathje, strehim, në respektim, në dashuri e kështu me radhë. Ta veçojmë vetëm dashurinë. Është e mundur që barabarsisht të duhen gratë e bukura dhe ato më pak të bukura, ato të rejat dhe ato më të vjetrat? Po s’qe e mundur, atëherë nuk ka drejtësi. E kur nuk ka drejtësi atëherë njeriu duhet të kënaqet vetëm me një grua. E në këto kushte nuk krijohet poligamia.

Disa vërtetojnë se, në Islam është asgjësuar kjo leje, me qëllim që të pengohet poligamia. Por, ky është mendim i gabuar, me që nyja është zgjidhur me ajetin ku flitet për poligaminë. Tani e tutje, njeriu që don të ketë më tepër se një e më së shumti katër gra, do ta kryej obligimin ndaj shpirtit të vet që s’varet nga ai, pas plotësimit të kushteve materiale siç është ushqimi, veshmbathja, strehimi e të tjera, bile edhe fjetjen pranë tyre:

“Ju kurrsesi nuk do të mund ta mbani drejtësinë mes grave edhe nëse përpiqeni, pra mos anoni krejtësisht nga njëra e ta leni tjetrën të varur. E nëse përmirësoheni dhe ruheni (padrejtësisë), All-llahu ju falë dhe ju mëshi­ron.”

Pejgamberi a.s. bënte drejtësi midis grave të tij, dhe thoshte kështu:

“O Zot, kjo është drejtësia që kam në duart e mia. Mos më merr si përgjegjës nga drejtësia që ke Ti e unë nuk disponoj me të.”

Burri respekton barabarësinë në të gjitha sjelljet e veta përveç në dashuri, që nuk varet prej tij. Pejgamberi a.s. thotë:

“Njeriu që ka dy gra në kurorë dhe ka më tepër simpati në njërën se në tjetrën, në Ditën e Gjykimit do të vijë me njërën anë të paralizuar.”

Nëse njëra nga gratë nuk është muslimane ajo gëzon të njëjtat të drejta si gratë tjera.

A ka nevojë për poligami?

Siç dihet, kurora në Islam mbështetet në qetësinë dhe paqën, dashurinë, simpatinë, ndershmërinë shpirtërore dhe në vazhdimësinë e gjeneratave, e jo vetëm në kënaqësinë seksuale. Pejgamberi a.s. duke bërë fjalë për këtë, thekson:

“Martohuni, por mos shkurorëzoni, meqë All-llahu i Lartësuar nuk i don burrat dhe gratë që varen në kënaqësitë (pasionet).”

Duke folur kështu ai e ndaloi eksploatimin e martesës në favor të kënaqësive të ulëta. Atëherë nuk është i drejtë pohimi se gratë janë të robëruara për kënaqësitë e burra­ve, duke e vërejtur lejimin e poligamisë në Islam. Të për­sërisim se poligamia nuk është ndonjë gjë e urdhëruar, kry­erja e së cilës është e domosdoshme si farz ose vaxhib, por është një mënyrë e ruajtjes nga prostitucioni dhe nga imoraliteti. Siç do të shpjegojmë më tutje, Islami mundo­het t’i mbyllë rrugët për të hyrë në prostitucion kështuqë parasheh dënime madje edhe me vdekje.

Shkencëtarët e Islamit kështu i radhisnin disa nga ar­syet pse poligamia do të ishte e nevojshme;

1) Kur gruaja të jetë e sëmurë prej lindjes nga impo­tenca dhe të mos ketë ndjenja për seks;

2) Të jetë e sëmurë, kështuqë nuk mund t’i kryej de­tyrat e bashkëshortësisë;

3) Të mos mund të lind fëmijë.

Shkurorëzimi do të sillte dëme dhe halle më të mëdha nga rimartesa. Gruaja që do të përjetonte këtë, nuk do të mundte të martohet me të tjerë dhe do të shkallmohej.

4) Gruaja kalon nëpër periudha të menstruacionit me­sa­tarisht një javë në muaj ndërsa pas secilës lindje, dyzet ditë lehoni. Në këto periudha sipas Islamit, është haram të bëjë marëdhënie seksuale. Veç kësaj, veçanërisht gjatë kohëve të fundit të shtatzënisë, s’mund të kryhet obligimi ndaj bashkëshortit. E disa burra nuk qëndrojnë ndaj anojnë kah prostitucioni.

5) Potenca seksuale e gruas, dobësohet dhjetë deri njëzet vjet më parë në krahasim me atë të burrit. Ndërsa, si­pas gjendjes familjare, mund të dëshirohet madje edhe fëmijë gjatë kësaj kohe.

6) Mungesa e meshkujve për shkak të tragjedive, krye­sisht nga luftërat. Shembull më i mirë është Gjermania pas luftës së Dytë Botërore. Të gjithë e dijmë gjendjen e mje­rueshme të grave gjermane madje edhe kërkesat e tyre për “importimin e burrave”. Faraoni në kohën e Musës a.s. i vriste bijt e izraelitëve ndërsa bijat e tyre i linte të jetojnë. Një jobaraspeshë të këtillë, Kur’ani e quan “torturë, dhembje të madhe dhe shkatërrim.”

Evropa që rreptësisht e sulmon poligaminë në Islam, të gjitha këto domosdoshmëri dëshiron t’i mbulojë me një gjë: “mosvërejtjen e prostitucionit”. Prostitucioni, prosti­tuteja dhe fëmija jolegjitim, preferohen në vend të kurorës legale, gruas dhe fëmijës legal. Mirëpo, mendimtarët evropianë fi­lluan në mënyrë pozitive të shikojnë në poligami, të cilën, e pranuan për shkak të disekuilibrit në numër mes gruas dhe burrit, për ta ruajtur nga shkatërimi jetën e burrave dhe të pronësive të tyre për shkak të dashnorëve të grave dhe shtimit të vrasjeve e abortimeve, me qëllim të pengimit të fëmijëve jolegjitim.

Westermarck, në veprën e tij historike, thotë:

“Poligamia, pas ndalimit në Perëndim, s’është shman­gur nga praksa. Më pastaj, a është sistemi më i përkryer dhe i fundit, ai në të cilin do të kënaqet njerëzimi vetëm me një grua?”

Përgjigjet janë të ndryshme. Sipas Herbert Spenserit, sistemi i fundit është monogamia. Ndërsa sipas Lebonit:

“...ligjet evropiane për një kohë të shkurtër do ta le­jo­jnë poligaminë.”

Prof. Ehrenfeli mendon se poligamia është e domos­doshme për shkak të ruajtjes së racës ariane. Shpjegim më të mirë lidhur me këtë çështje nxjerrim nga vepra e prof. Mu­hammed Hamidullahut:

“Monogamia faktikisht, është dukuri më e rrallë në krahasim me bigaminë, që llogaritet si gabim i rrezikshëm dhe mosrespektim i ndalimeve dhe gjërave të shenjta. Përveç kohëve të fundit, kur në mënyrë të shpejtë u zhvillua kultura e Perëndimit, s’mund të gjendet një nocion ideal dhe parimor, kuptim që s’mund të shtrembërohet. Madje edhe në doktrinën krishtere, asgjë s’është thënë që të japë argumente të një pasqyre të këtillë.

“Askush nuk ka të drejtë të thotë se krishterizmi është ai që e detyron botën e civilizuar të Perëndimit në mo­nogami, Krishterizmi nuk ka ndaluar në mënyrë të haptë poligaminë veç kryepeshkopëve dhe gjakonëve (Timotheu 3/2, 12)... Asnjë nga koncilët krishterë nuk e kundërshtuan poligaminë; nuk u pengua që kjo të vazhdojë as nga mbretërit, aty ku ekzistonte poligamia në ko­hën e idhu­jtarisë. Në mes të shekullit të VI mbreti i Ir­landës Diarmait, kishte dy mbretëresha dhe dy robëresha. (D’Arbois de Jubainville, VI, 292). Poligamia është vënë në praksë pa kurrfarë pengesash gjatë kohës së mbretërisë së Merov­ingienit. Karli i Madh kishte dy mbretëresha dhe shumë robëresha, e njëri ndër ligjet e tij theksonte se poligamia nuk është e panjohur për murgjit . Më pastaj Filipe de Hesse dhe Frederic - Guillaume de Prusse nga sekti luteri­an marrin nga dy gra me lejen e murgëve. Lutheri per­sonalisht ia lejoi bigaminë të përmendurit më lartë. Të njëjtën gjë e bëri edhe Melanchetoni. Shumë herë Lutheri vet personalisht, fliste për poligaminë me një tolerancë të madhe: “Kjo (poligamia) s’është e ndaluar nga Zoti... Nuk ka dyshim se poligamia preferohet në vend të shkuro­rë­zi­mit.” Më 1650 pas marrëveshjes së Westfalisë, Parlame­nti Ushtarak i Frankonit (Kriegstag) lëshoi vendim, që prej atëherë, çdo burrë mund të marrë nga dy gra, si preventivë kundër zvogëlimit të popullatës, pas luftimeve tridhjet­vjeçare. Disa sekte krishtere luftuan shumë për poligaminë. Më 1531, në Munster anabaptistët bënë përpjekje duke dashur që, në mënyrë të hapët ta zgjerojnë poligaminë dhe thanë se i krishteri i vërtetë duhet të ketë shumë gra. Dhe, siç e dimë, Mormonët e shikonin poligaminë si një institucion hyjnor.