GRUAJA NË ISLAM

2. Shkurorëzimi me dhunë dhe me detyrim. Hanefijtë mendojnë se shkurorëzimi në këtë mënyrë është valid. Ndërsa sipas shafiijve, ky shkurorëzim nuk është valid. Kështu mendojnë edhe malikijtë dhe hanbelijtë, meqë sipas të drejtës nuk mund të ketë vlerë, pasi që është bërë nga frika, pa qëllim e dëshirë (nijjet) të njeriut.

Në fazën e parë të Islamit, idhujtarët i torturonin musli­manët që i zinin. U kanoseshin me vdekje dhe i detyronin të shprehen kundër fesë Islame. Ammari r.a., e ëma dhe i ati i të cilit ishin vrarë para syve të tij, nën ndikimin e këtyre tor­turave, që ta shpëtojë jetën e vet, ua plotësoi dëshirën mushrikëve. Por, në rastin e parë, pas shpëtimit nga duart e tyre, shkoi tek i Dërguari a.s. dhe ia shpjegoi tërë ngjarjen. Kështu, më pastaj zbriti ajeti 106 i sures en-Nahl. Në këtë ajet theksohet se nuk do ta dëmtojë askë që do të jetë i de­tyruar që me dhunë të flasë kundër All-llahut xh.sh., nëse e ka zemrën të mbushur me iman dhe me të është i qetësuar. Kur imani nuk është i dëmtuar nën dhunën dhe detyrimin, në analogji me këtë nuk është valid as shkurorëzimi. Në Turqi, në kohën e Sultan Reshatit, ligji për të drejtën famil­jare theksonte se “talaku i bërë me anë të dhunës nuk është valid.” (Neni 105)

3. Talaku i pijanecit: Nuk është valid shkurorëzimi që është bërë nën ndikimin e mjeteve për dehje që nuk janë të ndaluara me fenë, siç është mjalti. Me përdorimin e mjeteve për të cilat nuk e din se do të bëjnë të dehur ose me de­tyrimin e përdorimit të tyre, shkurorëzimi s’do të vlejë, meqë njeriu i dehur, përkohësisht është si i çmendur. Atyre, që mendja dhe drejtpeshimi nuk u janë në rregull, as aktet nuk u janë juridikisht të drejta. A do të vlejë shkurorëzimi për një njeri që me dëshirë të vetë është dehur, gjë kjo që në pikëpamje fetare është e ndaluar? Një grup tabiinësh, Imam Ebu Hanife, Imam Maliku, Imam Shafiu, një shkurorëzim të këtillë e llogarisin si të drejtë, ose thënë ndryshe, legal. Përkundër kësaj Osmani, Kerhi nga hanefijtë sipas rivajetit nga Ibën Abbasi, Tahaviu, Imam Zuferi, Muhammed b. Se­leme si dhe sipas një transmetimi të Imam Ahmedit, nuk e llogarisin shkurorëzimin e njeriut të dehur si shkurorëzim valid. Në nenin 104 të ligjit për të drejtën familjare thekso­het e njëjta gjë. Ibën Tejmijje, Ibën Kajjim, Ibën Hazm dhe Shevkani janë të të njëjtit mendim.

4. Shkurorëzimi në gjendje të zemëruar: Është valid shkurorëzimi që njeriu e bën në gjendje të zemëruar me ose pa të drejtë, por nëse nuk e ka humbur vetëdijen nga ky zemërim i butë. Por, nëse zemërimi është i madh, nëse ai flet pa lidhje si i dehur, njeriut të këtillë nuk i pranohet shkurorëzimi, meqë në atë moment as mendja dhe as sjelljet e tij nuk bëhen me dëshirën e vërtetë të tij.

Profesori Kamil Miras, pas shqyrtimit të çështjes, shku­ro­rëzimi me dhunë, në gjendje të dehur, dhe shkuro­rëzimi me zemërim, thotë kështu:

“Do të jetë akt në kufinjë shkencor, që të shërohet një plagë sociale në botën islame, duke thënë: Asnjë shkuro­rëzim nuk vlen dhe duhet të vazhdojë jeta familjare.”

Duke e aprovuar situatën e një njeriu i cili para sho­qërisë do t’i shprehë me një fjalë të tre talakët në një krizë nervore, nëse ai pranon se kjo fjalë e nxjerrur nga goja e tij është si fjalë e një të çmenduri, e thënë pa dëshirën e tij, pa vetëdijen e tij, i shqetësuar, në kushte që këtë ta përsërisë para opinionit, kjo gjë don të thotë se ato fjalë nuk merren parasysh dhe jeta familjare vazhdon.

5. Shkurorëzimi për shkak të gabimeve: Njëri ndër kushtet e shkurorëzimit është ekzistimi i qëllimit që shpre­het talaku (dëshira për t’u ndarë) nga ana e bashkëshortit. Shkurorizimi nuk do të bëhet me një shprehje të gabuar, duke dashur të thuhet diçka tjetër. Në ajete dhe hadithe është shpallur se robi nuk është përgjegjës për punët e bëra gabimisht ose në harresë.

Shkurorëzimi i shprehur me tallje është valid, sipas hanefijve dhe shafiijve. Pasi nuk ekziston arsye që të vërteto­het një shkurorëzim i këtillë, nuk mund të ketë tallje dhe argëtime në çështje të këtilla serioze, siç është talaku. Ndërsa Imam Maliku dhe Ahmedi thanë se nuk është valid, sepse s’ka pasë për këtë një nijet serioz.

Shkurorëzimi i gruas
në këmbim me mehrin e vet

Nëse burri mendon se s’është i mundur vazhdimi i kurorës, mund ta përfundojë atë, që don të thotë do ta shfrytëzojë të drejtën për shkurorëzim. Por, a ka gruaja, vallë të njëjtën të drejtë, kur të bindet se nuk është e mun­dur jeta bashkëshortore? Këtu takohemi me “muhalaa” në të drejtën islame. Hul ose muhalaa është shkurorëzimi i gruas në këmbim me mall... Mehri që gruaja e fitoi gjatë aktit të kurorëzimit prej bash­këshortit të saj, mësuam se i takon vetëm asaj. Burri asgjë nuk mund të marrë nga ai. Gruaja mund të kërkojë shkurorëzim, kur të bindet se nuk ka fare mundësi për vazhdimin e jetës bashkëshortore, duke i dhënë një pjesë të mehrit ose krejt atë burrit të vet. Nëse mirret vesh me burrin, shkurorë­zimi është valid. Sipas malikijve, nëse gruaja nuk mund të jetojë më me burrin dhe, nëse paraqitet te gjykatësi për shkurorëzim, ky do të vendosë për shkurorëzim, me kusht që ajo t’i japë burrit një pjesë ose tërë mehrin.

Sipas shpalljes në Kur’an nuk është hallall që burrat t’a marrin mehrin nga gratë. Atëherë kur u ka humbur shpresa që t’i plotësojnë dispozitat e kurorës, shkurorë­zimi nuk është mëkat as për njërën nga palët. Gruaja e Thabit b. Kajsit, nga as’habët, erdhi te Pejgamberi a.s. dhe tha:

-O i Dërguar i All-llahut, s’kam asgjë kundër be­simit dhe natyrës së burrit tim, por nuk po mundem ta duroj (ta dashuroj). Si një muslimane, nuk dëshiroj të jem shpirtligë (frikësohem nga mosplotësimi i obligimeve të mia ndaj tij, meqë assesi nuk mund ta dashuroj). Mu­hamedi a.s. i tha:

-A dëshiron t’ia kthesh kopshtin e tij (që ta kishte dhënë si mehr)- dhe kur u përgjegj ajo:

-Po, - Pejgamberi a.s. i urdhëroi burrit të saj:

-Pranoje kopshtin dhe shkurorëzohu”.

Po qe shkaku i shkurorëzimit muhalaa, ose nëse mos­marrëveshja ka filluar nga ana e burrit, ai duhet të ndahet pa e marrur mehrin. Po nëse e ka gruaja, burri do ta shkuro­rë­zojë pa marrë më shumë nga mehri, sa e ka cak­tuar ai vetë gjatë kurorëzimit.

Është haram që burri ta detyrojë gruan të kërkojë shkurorëzim me qëllim të këmbimit me mall e as ta keqtra­jtojë. Sipas hanbelijve, një muhalaa e këtillë nuk është valide.

V.
Ç’është hul-le (tahlil)

Shkurorëzimi absolut do të bëhet kur të shkëputen tri lidhjet (tre shprehjet e talakut), që llogariten se ishin midis bashkëshortëve. Pas kësaj, për njëri tjetrin, gruaja dhe burri janë të huaj. Sipas të drejtës islame, këta nuk mirren rishtas.

Të përmendim edhe një herë se në Islam kurora the­melohet në bazë të dashurisë dy palëshe, të paqës dhe mirëkuptimit. Kurora e përkohshme nuk është valide. Qëllimi i kurorës është bashkësia familjare, kujdesi ndaj fëmi­jëve, çështje këto që i respekton Islami. Çiftet që bëjnë shkurorëzim, na realitet e braktisin begatinë e kurorës, duke mos i marrë parasysh qëllimet e larta të saj. Si dënim për këtë, ata nuk mund të kurorëzohen përsëri. Martesa e sërishme midis palëve të njëjta, pas shkurorëzimit, pa kurrfarë pengese, do të smadhonte numrin e shkuro­rë­zi­meve. Palët mund të shkurorëzohen për ndonjë arsye të vogël, duke menduar se mund të merren përsëri pasi të pendohen. Me kohë ata kanë krijuar familje, kanë provuar njëri tjetrin e në fund janë shkurorëzuar, duke men­duar se nuk mund ta vazhdojnë jetën bashkëshortore. Tani nuk është me vend martesa e sërishme e palëve të njëjta, para se të fitojnë edhe një përvojë, dhe para se të “piqen” edhe pak.

Në të drejtën bashkëkohore, gjykatësi do t’ia pengojë martesën për një kohë të caktuar, palës fajtore për shkurorëzim një ose dy vjet.

Por, burri që është shkurorëzuar nga gruaja, duke e shfrytëzuar autorizimin e vet, nuk mund të marrë të njëjtën grua përsëri.

Por, nëse gruaja martohet me një burrë tjetër qoftë edhe një ditë, pasi të ndahet prej tij, ose ai vdes, pas pritjes së id­detit të duhur, mundet ta marrë bashkëshortin e parë. Në Kur’an thuhet:

“E në qoftë se ai (burri) e lëshon atë (për herë të tretë), pas atij (lëshimi) nuk i lejohet më që ta kurorëzojë, derisa të martohet ajo për një burrë tjetër. E nëse ai (burri i dytë) e lëshon atë, atëherë për ata të dy, poqese mendojnë se do t’i zbatojnë dispozitat e All-llahut, nuk ka pengesa të rikthehen (në bashkëshortësi). Këto janë dispozitat të All-llahut që ia sqarojnë një popullit që kupton.”

Sipas këtij ajeti, gruaja e shkurorëzuar tri herë nga ana e burrit (me tre talakë), do t’i jetë hallall të njëjtit njeri vetëm pas kurorës me një njeri tjetër. Pra martesa e gruas së ndarë me burrë tjetër do ta bëjë martesën me burrin e parë hallall.

Mendimet e juristëve Islam
lidhur me hul-len

Ajeti që e cekem më lartë, flet qartë se në të drejtën is­lame gruaja që është është ndarë nga burri, do të jetë hul-le nëse ndahet nga burri i dytë dhe përsëri mund të mirret me burrin e parë. Së pari të përmendim disa hadithe lidhur me këtë çështje. Abdullah b. Mes’udi thotë:

“I Dërguari i All-llahut e mallkon atë që bën hul-le dhe për të cilin bëhet hul-le.”

E i Dërguari a.s. thotë:

“Dëshironi t’ju lajmëroj kush është cjap i hua­zuar?” kur i thanë - po, o i Dërguar i All-llahut, ai shtoi: -Është njeriu që bën hul-le. Atij që bën hul-le dhe për atë për të cilin bëhet hul-le, All-llahu le t’i mallkojë.”

Hazreti ‘Umeri ka thënë:

“Nëse më sjellin dikë që bën hul-le, dhe atë njeri të cilit i bëhet hul-le, do t’i dënoj me vdekje duke i qëlluar me gurë.”

E pyetën Abdullah b. ‘Umerin:

Nëse një tjetër e merr gruan e njëjtë përkohësisht, që t’i bëhet hallall atij që e ka lëshuar por që është pen­duar, ç’duhet të bëjë? E ai u përgjegj kështu: Që të dy janë prostitutë bile edhe nëse jetojnë njëzet vjet ba­shkë.

Iu drejtua edhe një pyetje së cilës i dha këtë përgjigje:

Një kurorëzim i këtillë, artificial, nuk do të jetë i pranueshëm, për gruan dhe nuk do t’ia bëjë hallall bu­rrit të parë. Këto punë ne i llogarisnim si zina në kohën e Pejgamberit a.s.

Nga shpjegimet e deritanishme, kuptohet se kurorëzimi në mënyrë artificiale, dhe me tahlil është haram, i ndaluar. Ç’mund të jetë punë më e keqe se ajo që e ka mallkuar i Dërguari a.s.?

Në vazhdim t’i shqyrtojmë mendimet e medhhebeve:

Të gjithë juristët ndajnë mendimin se gruaja që nuk ka hyrë në gjerdek me burrin e dytë ose nëse vdes ai para se të shkurorëzohen, nuk do të mundet të rimartohet me burrin e parë. Medhhebet janë bashkuar rreth mendimit se një grua e martuar nuk do t’i bëhet hallall burrit të parë edhepse është dhënë kusht për hul-le gjatë kurorëzimit të saj të dytë, edhe sikur të ishte thënë kjo gjë s’është valide për drejtësinë, meqë kjo është një dredhi. Nuk ndryshon nga kurora e përkohshme. E kurora e përkohshme sipas mendimit të përgjithshëm është kurorë e rrejshme, jo e drejtë. Sipas juristëve malikij dhe hanbelij, kurora është valide, nëse nijet për hul-le pati nga dy palët, edhepse kjo nuk u theksua gjatë kurorëzimit. Sipas Imamit Shafi, si dhe një rivajeti nga Ebu Hanife, akti i bërë me kusht që mos të theksohet tahlili, është valid pa marrë parasysh ç’nijet do të ketë. Pas gjerdekut, burri, po të dëshirojë mund të vazhdojë të jetojë me gruan, e po deshti, mund ta lëshojë atë. Në mendime të këtilla dominon parimi që të jipet gjykim vetëm për situatën që duket edhe nuk mirret para­sysh nijeti. Kjo don të thotë se kur një proces i tillë do të shtrohet para gjykatësit, ai do t’i shikojë argumentet mate­riale dhe do të vendos se kurorëzimi është i shëndoshë, nëse në aktin e kurorëzimit nuk është vënë kusht për tahlil. Gjykatësi nuk është përgje­gjës për zbulimin e qëllimeve që dy palët i fshehin në zemër. Por, Imami Muhammed dhe Ebu Jusufi nga hanefijtë, mendo­jnë se nuk është valide kurora me qëllme të hul-les madje edhe nëse ekzison vetëm nijeti. Në realitet, një e thënë që vjen nga Ebu Hanife, e thotë gati të njëjtën gjë - se një kurorë e këtillë nuk do të ishte e shëndoshë. Sipas një të thëne të tretë, Imami Azam, thotë se kurora është e shën­doshë, por kushti për hul-le është i padrejtë.

Rezyme

Në të drejtën islame, e drejta e ndarjes normale është pranuar për burrin. Por, janë marrë masa të ndryshme që të mos shfrytëzohet kjo e drejtë pa nevojë ose të bëhet me tri­llime të ndryshme. Njëra ndër këto masa, është ndalimi i martesës së sërishme me gruan e shkurorëzuar. Por, mund të martohen përsëri nëse gruaja martohet me një burrë të dytë dhe nëse ndahet nga ai, ose ai vdes. Pas kalimit nëpër një fazë të këtillë të përvojës, pas të menduarit të gjatë dhe “vendimit për mbrojtjen e bashkësisë bashkëshortore martesa ndërmjet tyre bëhet e lejuar.” Por, nëse ndodh që kurora e dytë e gruas të shkurorëzuar të jetë me një ujdi (muvazaa), dredhi dhe kurorëzim artifi­cial, kjo do të jetë “tahlil” (hul-le). I Dërguari a.s. i ka mallkuar ata njerëz që bëjnë hul-le. Atë që bën hul-le e ka quajtur “cjap i huazuar, njeri i mallkuar.” ‘Umeri dhe i biri i tij Abdullahu, e kanë pranuar hul-len si zina dhe thanë se dënim të njëjtë do të aplikojnë për të. Edhe drejtimet juridike, me shumë argu­mente, kanë prurë vendim se hul-le është haram, dhe kanë dhënë mendime të ndryshme nga pikëpamja e argumenteve materiale me të cilat do të merret gjykatësi, e këto nuk e ndryshojnë faktin se hul-le është haram.

Veç kësaj, sipas të drejtës islame, një grua e ndarë nga burri duhet të presë iddet para se të ketë të drejtë të marto­het me një burrë tjetër. Një pritje e këtillë zgjat mesatarisht tre muaj (tri periudha pastrimi). Nëse gruaja është shtatëzane, duhet të pres deri në lindje të fëmijës. Ndaj nëse dëshirohet të shkatërrohet kjo formë e mallkuar e shkurorëzimit, duhet pritur pas ndarjes me burrin e parë tre muaj, dhe ndarjes nga burri i dytë, përsëri tre e më shumë muaj, e më pastaj mund të bëhet martesa me burrin e parë. S’është puna për një natë, siç mendojnë disa. Veç kësaj nuk numërohet kurorëzim vetëm një akt, ose ngelja vetë në dhomë për disa orë. Kushti kryesor është që burri i dytë të mos jetë impotent, fëmijë, plak ose i sëmurë. Në kohën e Pejgamberit a.s., një grua që dëshironte t’i kthehet burrit të parë, për shkak të moskënaqjes me burrin e dytë, nga i Dërguari i All-llahut nuk e fitoi lejen. E këtu nuk është fjala për ndonjë dredhi të saj, por e tërë kjo mbështetet në mos kënaqjen seksuale nga burri i dytë.

VI.
Gruaja në trashëgimi

“Meshkujve u takon pjesë nga pasuria që e lënë prin­drit e të afërmit (pas vdekjes), edhe femrave ju takon pjesë nga ajo që lënë prindërit, le të jetë pak ose më shumë ajo që lënë, ju takon pjesë e caktuar (nga Zoti).

Kur’ani (4): 7

Trashëgimia dhe gruaja para Islamit

Tek egjiptasit e vjetër edhe vajzat edhe djemtë bara­bartë i trashëgonin etërit e tyre. E djalit më të madh i tak­onte pak më shumë. Sipas ligjeve të Hamu­rabit, pasuria e babait ndahej midis djemve ndërsa vajzat nuk mund të trashëgonin gjë. Në të drejtën kineze, nga fillimi, vajzat nuk mund të trashëgonin. Më pastaj u bë një ndryshim me të cilin vajzave u pranohej kjo e drejtë, po s’kishte trashëgimtarë nga meshkujt. Trashëgimia nuk bartej në prindët e të ndjerit. Tek japonezët, djemt e trashëgonin nga një e vajzat nga gjysmë pjese. Në të drejtën e vjetër brahmane, djemtë merrnin pjesë të bara­barta të trashë­gi­mi­së, por djali i madh merrte diç më tepër. Vajzat nuk kishin të drejtë trashëgimie. Në të drejtën e vjetër iraniane, djemtë dhe vajzat e pamartuara pa testament tra­shë­gonin pjesë të barabarta.

Për vajzat e martuara, paja që e merrnin nga babai, llogaritej një pjesë e trashëgimisë.

Në të drejtën romake, nëpërmjet të testamentit pas­uria ndahej midis trashëgimtarëve legal. Vajzat dhe djemtë me­rrnin pjesë të barabarta. E drejta e trashëgimisë he­breje, vajzat totalisht i shmangte nga trashëgimia. Por, sipas gjykimeve të Dhiatës së Vjetër:

“Nëse dikush vdes dhe pas vetes lë një djalë, vajzat nuk mund të jenë trashëgimtare. Por, nëse nuk lë djalë pas, atëherë trashëgimia hidhet në vajzat.

Por, vajza që merr trashëgim nga i ati, s’mund të mar­tohet me njerëz të tjerë veç atyre nga farefisi, meqë nuk le­johet që trashëgimia nga një fis të kalojë në tjetër. Çdo fis duhet të mbajë trashëgiminë e paraardhësve të tyre (gjyshërve, stërgjyshërve etj.)”

Para Islamit, tek arabët, ata që nuk ishin të aftë të bar­tin armën, fëmijët e vegjël dhe gratë që s’ishin në gjendje ta mbrojnë vendin, nuk mund të ishin trashëgimtarë. Pronësia e të ndjerit duhej të trashëgohej nga mashkulli (burri) më i afërt, që mundej të luftojë.

Gruaja në të drejtën trashëgimtare islame

Islami, me ajetin e 7 të sures en-Nisa i shpëtoi fëmijët e vegjël si dhe gratë nga një padrejtësi e madhe - ngelja pa të drejtën e trashëgimisë. Si mund të jenë trashëgimtarë burrat ashtu mund të jenë edhe gratë. Në kohën e Pejgamberit a.s. gratë dhe dy vajzat e Sa’d b. Rebias që ra martir në Uhud, erdhën para të Dërguarit a.s. dhe i thanë:

-O i Dërguar i All-llahut, këto janë të bijat e Sa’dit. Babai i tyre ra martir në luftën e Uhudit, e xhaxhai i tyre ua ka grabitur pasurinë dhe nuk u ka lënë asgjë. Këto vajza nuk mund të martohen pa kurrfarë prone. Pejgamberi a.s. u përgjegj:

-All-llahu për këtë gjë do të na shpallë gjykimin e vet. Më pastaj zbriti ajeti mbi trashëgiminë.

Kur zbriti ajeti për trashëgiminë dhe i caktoi fëmijët dhe prindërit për trashëgimtarë, muslimanët duke i parë tendencat e përgjithshme në shoqërinë e vet deri në atë kohë edhe tek vendet fqinje, u çuditën shumë, bile edhe u bren­gosën. Si mund t’i jepet gruas një e katërta ose një e teta pjesë, vajzës një e dyta pjesë, madje edhe djali i vogël të gëzojë trashëgiminë. Askush nga ata nuk dilte që të luftojë kundër armikut dhe të fitojë pre lufte. Kjo tregon madhësinë dhe rëndësinë e revolucionit që e bëri Islami li­dh­ur me trashëgiminë.

Sistemi i ndarjes dy me një

Sipas ajeteve që bëjnë fjalë për trashëgiminë, rrugët themelore të trashëgimisë (trashëgimia nga prindërit, nga bashkëshorti ose bashkëshortja), një burrë merr sa dy gra. Një ndarje e këtillë dy me një i zmadhoi kritikat e atyre që thonë se Islami gratë i pranon si “gjysmë krijesa” të parëndësishme. Para se të shpjegojmë arsyen e kësaj çështjeje të rëndësishme, duhet të theksojmë një gjë që do t’i ndriçojë të gjitha vështirësitë që do të dalin para nesh.

Shkencëtarët Islam, thonë se do të na çuditte ajo sikur t’i analizonim gjykimet e fesë Islame nga lëmenjë të ndry­shëm duke zgjeruar disa prej tyre dhe t’i shqyrtojmë të nxjerrura jashtë sistemit të përgjithshëm. Si s’mundemi ta montojmë një pjesë të orës së murit në orën e dorës, ashtu nuk mundemi ta shqyrtojmë vetëm të drejtën islame, në krahasim me sistemet tjera juridike dhe problematikën e gjykimeve islame vetëm brenda në sistem, por duhet bërë krakasime me ndonjë sistem tjetër. Ky është një parim i përgjithshëm. Pa qenë të njohtuar sa duhet për institucionin - familje, në të drejtën islame, nuk do të mund të kuptonim as parimin

“Pjesa e një burri është sa pjesa e dy grave”.

Më pastaj, çështjet tjera siç janë: Shkurorëzimi, poligamia, mbulesa, prostituciuoni janë të ngjajshme. Të nënvizojmë se problemet sociale që paraqiten në shoqërinë, ku nuk është aplikuar Islami (si një tërësi e bazave të be­simit, gjykimet e ibadetit dhe moralit), nëse nuk mund të evitohen me vendime e formulime të veçanta, për një gjendje të këtillë nuk mund të fajësohet dhe përgjigjet feja Islame. Në veprën e vet të titu­lluar “Huxh-xhetu’llahu’l baliga” Shahu Velijullah ed-Di­hlevi (fq. 671 dhe vazhdimi) ku i numëron bazat e të drejtës së trashëgimit në Islam, shënon edhe këtë: tërë puna dhe mundi i njeriut në botë, është që të kujdeset dhe të rritë një zëvendës (pasardhës) që do ta mbaj vendin pas tij dhe do t’ia trashëgojë emrin dhe gjininë (fisin).

Kjo për të, është një dëshirë e përhershme. Siç dihet, as gruaja, as vajza, as motra nuk mund ta ruajnë fisin dhe em­rin familjar. Këtë mund ta bëjë djali, e ndoshta edhe vëllau. Gruaja, mundet që, pas vdekjes së burrit të marto­het me ndonjë burrë tjetër. Edhe vajzat edhe motrat do të martohen dhe do ta vazhdojnë fisin tjetër. Vetëm djali është ai që do ta vazhdojë rendin dhe punën e bërë me nder e djersë të të ndjerit dhe do ta bartë emrin e babait. Për këtë arsye i jipet pjesa më e madhe që të mos dëmtohet rendi i formuar ju­ridikisht dhe dëshirat e pronarit, respektivisht të të ndjerit, Në Islam, trashëgimia është caktuar sipas nevo­jave dhe përgjegjësisë së invdividëve. Kështu, trashëgimia prej bashkëshortit në bashkëshortin ose nga prindërit në fëmijë, faktor kryesor i ndarjes së saj është parimi - një burrit sa dy pjesë të grave.

a) Nëse vajza s’është e martuar, është vetëm një njeri. Përveç personalitetit të vet, s’ka kë të mbikëqyrë tjetër. Po qe e martuar, detyra e burrit të saj është që t’ia plotësojë të gjitha nevojat, jo vetëm asaj por edhe fëmijëve të vet. Por, për këtë gjë kemi folur më parë. Më pastaj, kur të marto­het, do të merr mehrin dhe shumë dhurata tjera. Po u bë fjalë për vëllain që do të merr dy fish më tepër, ai është ose i martuar ose do të martohet. Në të dyja rastet është përgjegjës t’i shikojë shumë anëtarë dhe të kujdeset për ta, ose, së paku duhet të kujdeset për veten dhe bash­këshorten. Kur të mar­tohet, ai do të japë mehrin dhe do të ketë shpenzime tjera. Malli, gruas së martuar nuk do t’i zvogëlohet fare, madje, me autorizimin që i është dhënë nga e drejta islame, duke qarkulluar kapitali i saj, ai edhe do të smadhohet. Nga ana tjetër alimentcioni, po pati nevojë për të, është në kurriz të burrit. Ndërsa vëllau do të shpenzojë trashëgiminë e ngelur nga babai, që të kujdeset për fëmijët e vet. Veç kësaj, motra e pamartuar, po s’mundi të kalojë me trashëgiminë që ia ka lënë babai, do të ketë ndihmë nga i vëllai.

b) E njëjta gjë vlen edhe për gruan që ka trashëguar bashkëshortin. Nëse ajo ngel vejushë, do të jetë vetëm një individ dhe mund të jetojë me trashëgiminë që e ka marrë nga burri, madje ndodh që të trashëgojë edhe nga prindërit. Nëse martohet rishtazi kësaj radhe për nevojat e saja do të kujdeset burri i ardhshëm.

Duket qartë se në një sistem të këtillë, u është dhënë kujdes i duhur obligimeve.

Barabarësia midis gruas dhe burrit, që qartë duket në disa situata, përveç këtyre dy rrugëve themelore të trashëgimisë, vërteton se gruaja në trashëgimi nuk llogaritet si “e parëndësishme, gjysma e burrit.”

“Në qoftë se ai (i vdekuri) ka vëllezër, nënës së tij i takon vetëm një e gjashta.”

“Në qoftë se (i vdekuri) është mashkull ose femër, e trashëgohet nga ndonjë i largët, pasi nuk ka as prindër as fëmijë por ka një vëlla ose një motër (nga nëna), atëherë secilit prej tyre u takon një e gjashta”

Në këto dy raste, marrin pjesë të barabarta edhe babai edhe nëna që janë grua e burrë, madje edhe vëllau edhe mo­tra nga e njëjta nënë. Nuk ka ndryshim midis tyre. Por, kjo s’është rruga kryesore e trashëgimisë. Gruaja nëse llogaritej abso­lutisht si gjysma e burrit, në këtë rast duhej të merrte gjysmën e pjesës në krahasim me burrin.

Ajetet që flasin për trashëgimi, në Kur’anin Famëlartë, përfundojnë kështu;

“Këto janë (dispozita) të caktuara prej All-llahut. Kush i bindet All-llahut (urdhërave të tij) dhe të dër­guarit të Tij, atë e dërgon në Xhennete, nën të cilët burojnë lu­menj. Aty do të jenë përgjithmonë. E ky është shpëtim i madh.”

Libri i dytë

GRUAJA DHE SHOQËRIA

PJESA E PARË
MBULESA - PROSTITUCIONI

I. Mbulimi

II. Prostitucioni

III. Masat e Islamit për ta penguar prostitucionin

IV. Dënimi për prostitucion.

I.
Mbulesa

“Turpi vjen nga besimi.”

Muhammedi a.s.
Nevoja për mbulim

Në Dhiatën e Vjetër janë disa pjesë ku flitet për lakuriqësinë si gjë e turpshme, dhe pjesë ku urdhëro­het mbulimi.

Në Dhiatën e Re thuhet kështu:

“Secilit burrë që lutet dhe secili burrë që kryen punë të shenjta, do ta zhvleftësojë kokën e vet, por secila grua që lutet me kokë të zbuluar, ose secila grua që kryen punë jo të shenjta... do ta zhvleftësojë kokën e vet... Nëse gruaja nuk mbulohet le ta nënqethë flokun; e nëse turpërohet të rruhet, le të mbulo­het. Gruaja për burrin paraqet krenarinë, ngase burri nuk është krijuar për gruan por gruaja është krijuar për burrin...”

Sipas botëkuptimit Islam, gruaja nuk është krijesë satanike e krijuar për keqbërje. Përkundrazi, gruaja është krijesa e parë që i ka besuar Islamit, dhe, krijesë e respektuar që u bë martire për Islam.

“Xhenneti është nën këmbët e nënave”.

Vetëm ajo mund ta humbë lehtë vlerën e vet dhe bu­jarinë e vet, duke u mashtruar lehtë dhe duke u eksploatuar për shkak të bukurisë së trupit të saj, gjentilitetit, ndjenjave, pastërtisë së shpirtit dhe sinqeritetit të saj.

Në Kur’an, ajetet, me fjalë të buta dhe respekt flasin për gratë e burrat që janë haram për martesë njëri tjetrit, të mos e shikojnë njëri tjetrin dhe t’i ruajnë vendet e turpshme prej njëri tjetrit. Kurrë nuk është pranuar njeriu si burim i imoralitetit dhe nuk është shquar si një qenie e tmerrshme ose si një armik kundër nderit. Kuptohet në urdhërat e ndalesat për mbulim, është sjellur me kujdes dhe vazhdi­misht ka qenë në rend të parë parimi, që t’u frenohen ep­shet atyre personave që në zemër bartin “sëmundjen e prosti­tucionit”. Në ajetin ku u urdhërohet besimtarëve t’i mbyllin sytë para namahremit (namahrem: njerëzit që nuk kanë afërsi që pengon kurorëzimin, gruaja e burri që s’kanë li­dhje familjare që të pengohet kurora):

“...e ajo është më e pastër për ta...”

Ekziston edhe një porosi e dre­jtuar besimtarëve, ku thuhet:

“...kjo është më e pastër për zemrat tuaja dhe të tyre...”

Në ajetin ku urdhërohen gratë besimtare të vejnë shami, kur të dalin në rrugë, thu­het:

“...pse kjo është më afër që ato të njihen (se nuk janë rrugaçe) e të mos ofendohen...

Nuk mund të jetë e vërtetë ajo që thuhet: Islami, me urdhërin që të mbulohet gruaja, atë e ka bërë krijesë të pav­lerë, ia ka marrë të drejtën dhe lirinë e saj. Përkundrazi, feja Is­lame me urdhërin për mbulim, dëshiron ta ruajë gruan, ta rritë vlerën e saj, dhe të tregojë se ajo është personalitet që meriton respekt.

Disa pohojnë se mbulimi nxit për seks. Është ky mendim i gabueshëm. Kur qëllimi i mbulimit nuk është shfaqje e pjesëve të bukura duke i mbuluar ato më pak të bukura, por është mbulim i vërtetë, atëherë ai nuk do të jetë tërheqës për seks. Ai (mbulimi) mund të zgjojë kërshëri të përgjithshme për trupin e gruas tek meshkujt. E kjo do ta sjellë njeriun në kurorëzim të dëshirueshëm. Por, mosmbu­limi do ta sjellë njeriun, respektivisht kërshërinë e tij, në marrëdhënie të drejtëpërdrejta e papërgjegjësi, e kjo me një fjalë tjera, quhet prostitucion.

“Nëse tek një grua nuk ka vlerë ruajtja e nderit, me de­tyrimin e saj të mos përzihet me meshkuj dhe të mbulohet, kjo nuk do të thotë virtyt. Gruaja duhet ta ketë në shpirt nderin, përndryshe ai nuk do të realizohet vetëm me mbu­limin e saj...”

Një rezistencë lidhur me këtë nuk është e logjikshme, sepse virtyti, realizohet pak edhe me ndihmën e fuqisë. Nuk mund të fitohet shprehi pa për­dorimin e forcës dhe pa përgatitur kushte. Një detyrim i këtillë do të bëhet i ar­sye­-shëm, do të na mbrojë dhe kështu do të krijohet shprehia dhe do të realizohet virtyti. Mbulimi dhe mospërzierja me burra do t’i evitojë pasojat e këqia. Si janë të mundura mendime të kundërta nga ato që i për­mendëm, nëse merret parasysh natyra e njeriut dhe vetitë e tij? Edhe t’a tërheqësh vëmendjen e meshkujve, të jesh bashkarisht me ta e të mos i nxisish epshet e tyre - a duhet besuar kësaj?

Burri duhet ta përvetësojë shpirtin e gruas. E nëse nuk e përvetëson, atëherë ç’dobi do të ketë mbulimi?

Përgjigje: e para - secila grua nuk ka burrë. Më pastaj s’është lehtë të përvetësohet shpirti. “Gruaja jeton me emo­cione”. Zemrat ndryshojnë. Ato nuk qëndrojnë në pika të njëjta. Shpirti i gruas është si lum pa pendë, që të mund të pushtohet, atij lumi duhet t’i ndërtohet një pendë. Ja, ky është qëllimi i mbulimit.

“Sa gra janë të mbuluara me ferexhe, dhe janë imorale. Më shumë se ato të zbuluarat?!”