Gjergj Fishta Lahuta Malesis

M'ato rranxat e Gjakoves,
I a ka vu, po, gishtin kres,
E ka nise aj me u pendue
Per shka bani m'Krene t'Shqypnis.
Vall, po i thote Abdullah Drenit,
Shka ka rra sod gjithky nieri?
A jane krushq ardhun per nus?
A jane axhamit e Mbretit,
Qi po shkojn me u veshe nizame?
T'u ngiatet jeta, po i thote Duli,
As s'jane krushq ardhun per nuse,
As s'jane axhamit e Mbretit
Qi po shkojn me u veshe nizame;
Por jane djelmt e Shqypnis s' Eper,
Qi kan ardh me fole me ty,
Per do Krene qi t' kan pase nisun
E qi kthye s' u kan te shpija.
Asht vra Pasha kur ka ndie,
Se atij mendja s' i a pat pre
Qi n'Shqypni aq nieri pshtiellet,
Per t' ram mbrapa punve t' veta.
Shka i tha, at here, caushit t'zaptive?
Shpejt mai lshue Krenet e Shqypnis,
Perse... fale i paska Mbreti
Edhe Krenet kan dale prej burgut
E pa lype m' Pashen me u pjeke,
Fill kan vojte m'a fushe t' Gjakoves,
Ku kan mledhe halin n' kuvend
E kan nise te bisedojn:
Si t'i a bajm e tek t' i a bajm,
Se ne Mbreti na ka shitun
Na ka shitun Malit t' Zi
Per nji rrotull gurabi.
E ky Pasha, Mehmet Pasha,
Ky edhe ardhka prej Stambollet,
Per me i dhanun Knjazit dore
M'Hot e m'Grude, m'Plav e m' Guci.
T'tane halija thote nji fjale:
Se Shqypnin s' e lshojm per t' gjalle:
Se na desim t' gjith si jemi,
E n' dore Knjazit nuk i vemi:
Se edhe Pashen e Stambolles
Ketu e duem, ', m'i ba na gjygjin:
T' a marre vesht Krajl edhe Mbret,
Se Shqypnin kush s' na e perket!
Haxhi Zeka at here asht cue,
Ka marre fjalen t' kuvendoje:
Dere ne za asht shpija e Drenit,
Ku han buke i verbte e i shkepte,
Edhe trim asht Abdullah begu:
Mire asht lajmin, m' a cue,
A na lshon pashen n' dore gjalle,
A i a lype Shqypnis per mik
Burre i urte ky Haxhi Zeka,
Burre i urte e flet arsye,
Pse miku s' i pritet kuej,
N'dashte Shqyptar, n'dshte nieri i huej,
Pa e ba dert ke i zoti i shpis.
Ka shkue lajmi m' dere te begut
E i ka thane Abdullah begut:
Ti qi je Abdullah begu,
Falmeshndet po t' con halija:
Njat murat, qi ke te shpija,
A thue ban n' dore me na lshue,
Perse e kem' nji gjygj me te.
Ka qite begu edhe i ka thane:
Se asht murtat, se s' sht murtat
Ku t' a diej ket pune i mjeri,
Pse, vallahi! pvete s' e kam.

Ket zanat s' m' a ka lane baba,
Me i pvet miqt un se shka jane.
Se shka jane e shka nuk jane:
Se kah vin e se kah shkojn:
Shka punojn e sa rrogojn.
Vec, po, 'i pune baba m'ka msue;
Miqt per t' gjall un mos me i lshue.
Po t' me lype halija mue
Gjithku e kam un gjan e babes,
Po i a lshoj me mal e vrri,
Po i a lshoj t'eger e t' bute:
Po i lshoj token me gjith shpi,
Po i lshoj plemet me tagji,
Po i lshoj vathen me bagti,
Dhen e dhi un po i a fali:
Erz e shpiert e mik s'i fali!
Asht cue lajmi edhe ka shkue.
Begu n' kulle mire asht ngujue.
Me miq t' vet e pesdhete Fande,
T' zott me brejte hekur me dhame:
Mjaft me thane qaj Oshi i Nuros,
Qi po i kisht', po, nja tri zemra,
E po e kisht'synin rrfe:
Qi s' la Pasha me thye kanunin,
Qi s' la beg me fike katundin,
nuk la age me ba placke grunin.
Vall, c'ka thane hoxhe Korenica:
Pa ndigio, ti Oshi i Nuros,
Qi je Fande e ha kuvend,
Edhe din si hece kanuni:
A m'i thue ati' Abdullah Drenit,
Le t'na lshoje Pashen e Mbretit,
Le t' na lshoje Mehmet muratin;
pse per mik hasmin e vendit
Nuk e zen kanuja e Maleve!
Oshi i Nuros m' at frangi:
Se, manat, hoxhe efendi,
Mue ktu begu s' me ka pru,
Me prite peng, me da kanu,
Mbasi as doke s'po isht'n'Shqypni,
Me lype mikun me pleqni,
Por me pushke, barot te zi.
Vec se shka, si m' duket mue,
Per Shqyptare kund giase nuk ka,
Mikun shoqit me i a nga;
Pse fale nieri tate e vlla,
Fale te shame e fale te rame,
Por jo mikun n' buke e n'krype:
S' e ban mikun mish per krraba,

Si s' e ban as Dulo Dreni,
Qi bjen n' zjarm e qi bjen n' uje,
Edhe mikun s' i a fale kuej,
Si tash << huta>> te difton.
Edhe << huta >> bani <<bam>>.
Lum e lum per t'madhin Zot!
Kur ka krise kjo<<huta>> e Oshit,
Se c'ka ushtue Suka e Cabratit,
Se c' asht dridhe qaj Gramoleci,
Se edhe lufta c' asht ndeze zhari,
Me Shqyptar t'u vra Shqyptari:
Shqypetaret, po, t' u vra n'mjet veti,
Per nji Pashe qi cueka Mbreti.
Eh ate Zoti m'a marrofte!
Perse i huaj, kushdo qi kjofte.
Aj gjithmone a augur i zi
Per te mjeren moj Shqypni,
Si njaj korbi qi ndiell zi.
A she'i here, sa e zeze nji prove
Asht t' u reshe sod mbi Gjakove
Neper shkak t'nji nierit t'huej,
Qi vec dam se i t'mire s' suell kuej?
Keq nper te Shqyptaret ngatrrue,
M'shoqishojn kta m'arme kan lshue:
Aj, t' a vras Pashen e Mbret;
Ky, t'a pshtoj Pashen e Mbretit.
Njani thote: me ka ra mik;
Tjetri thote: e kam anmik,
Edhe thejn nper te rradaket,
Si t' i'n poca a kunguj Vraket:
Si mo' Zot ma kaq per ne,
Qi n' vend t'lidhim bese e fe,
Me u vra na me Turk e shkja,
Jete e Atdhe qi na kan tha,
Cohna e vritna vlla me vlla!
Keq asht mikun m' i a pre kuej,
Keq asht lajmin m'i a nga kuej;
S'bje n' faj lajmi, as giobe nuk lan;
Por ma keq asht me vra vllan.
Prandaj keq a e si a ma zi,
Kshtu Shqyptaret sod me u perzi
E me u gri kta ndermjet veti,
Per nji Pashe qi cueka Mbreti:
Per nji pashe, p'r 'i nieri t' huej,
Qi vec dam se i t'mire s' suell kuej.
Pse edhe, besa! asht ba shum gjak:
Kan mete gjindja nper sokak,
Nper sokak e mbi cardak,
Mjaft me thane, se aj Oshi i Nuros
Nper ato frangija t'kulles
Njiqind vete, po, me te njehun,

Me dore t' vet i ban t'dekun,
Per t'pshtuem jeten nji <<halldupit>>
Ndoshta ndoshta, rod magjupit!...
Plot tri dit e rrafsh tri net
Krisi pushka nper gjytet,
Der qi s'mbramit kulla u muer,
E u vra pasha, mshile ne kjuer.
Sa per Pashen , drejt po u tham,
Kurrnji grime un dert s'po kam;
S'' po kam dert, as s'm' vjen e vshtire:
T' i'n kene dy, edhe fort ma mire;
Vec un kjaj Abdulla Drenin,
Shaqir Currin, Ram Rrustemin,
Edhe kjaj Oshin e Nuros,
Qi per mik e shkrine vedin
Si zanat qi ka Shqypnija.
At here tok asht mledhe halija,
Edhe fjale Mbretit ka cue:
Pa ndigio, ti lala Mbret,
Shka po t'thote halija e Kosoves:
Se t' a cojsh ndo'i Pashe n'Shqypni,
Per t' i a dredhe lakun bakeqit,
Per t'i a shtruem udhen shtektarit,
E per t' cile kishe e xhami
Per<<dintar>> e <<kryqali>>,
Ani shka mundesh m' e cue;
Pse ene doret s' t'kemi dalun.
Por, sa per me da Shqypnin
E Nikolles m' i a cue <<peshqesh>>,
Pasha Zotin ! lala Mbret,
nuk ke pse con Pashe n'ket dhe,
Pse t'a vrasim, pa dy fjale,
Si t'kem'vra Mehmet Alin.
Lajmi s'vritet,thote kanuja;
Por na ty nuk kem'ku t'marrim:
Do t'vrasim veqilat t' ue,
Po vun dore kta me na shite,
A<<bakshish>>me na dhane t'huejve.
Kur ka vojte fjala nder Krajla,
Se shka bane Shqyptaret n'Gjakove,
Po ky kom, kan thane, vall c' kenka?
C' kenka, vall, ky kom Shqyptar,
Qi 'i grusht njerz, t'vobege tue kene,
( Fare as fis t'cillve s'u dihet
E as emnin na ndie s'u a kemi,)
Guzojn t'thejn fjalen e Krajlave
Edhe ata t'Mbretit t'Stambolles
__________________

L U G A T I

Knjaz Nikolla, i'burre me koke,
Ka ndolle sande disi n' qoke
E po i kandet me ligjirue,
Ndaje te votra bashke me grue,
Mbasi darka ka marue
E shkuen fmija n' shtrat me ra,
Kush tue cijze e kush tue kja.
Si, pra, buke nji here ka ngrane,
Per ure voters pshtete m'nja'n ane,
Zhgjeshun brez' e ashtu ne t'holla,
Kalle kamishin Knjaz Nikolla,
Edhe rrin aj m' njanen bri,
Tash duhan, tash vene tue pi:
Pocin ngete ka n' frangi:
Tash tue ngrane do kshteja t' zeta
Qi milena me duer t' veta
I a qiron e i a ven para,
Si per grue qi e lype e mara.
Aty, at here, tuebisedue,
Po zen grues aj m'i u levdue:
Se kshtu Turkun un e theva:
Ktu i bana, atje i a ktheva:
Se edhe Krajlat mue me duen:
Serbi e greku mue me druen;
S' e marr n'dore un per Bullgarin:
Do t'a marr edhe Mostarin:
Do t'marr Shkodren e Prizerend
Krajl do t'bahem pernjimend,
Edhe n' Shkoder do t' za vend.
Ty do t' baj un nji Mbretneshe:
Ma dollame nuk ke me veshe,
As s'do t' vejsh ma kacilite,
Por krejt n'ari ke me shndrite,
E do t' vejsh kunore mbi krye,
Nji dite udhe larg me t' shkelzye;
Pse ma trim se mue nuk ke,
Kahdo shkrepe dielli mbi dhe.
Qeshe Milena me 'i gjyse gazit
Per kto makllada t' Knjazit,
E as s' i bahet, jo, me i ndie,
Perse i dajn t'tana kllapi,
Qi i flet Knjazi, vene tue pi;
Prandaj rrin ajo pa za.
Me gjylper carap tue ba.
Vec ma vone nise me kuvendue:
Qyqja nieri,shka me kene!
Me tzi fmin kam vu me ra,

Pse, me giase dishka kan pa
E kaq fort t' mjert jane trishtue,
Sa s' ndigiojn me fjete pa mue.
Shka kan pa, Knjazi po e pvete,
Qi s' ndigiojn vetun me fjete,
Mbasi na, edhe, ktu po jena?
Nuk e diej, pergjegje Milena;
Vec, si fmija duen me thane,
Sa kem' kene na buke tue ngrane
E neper kthina ata tue luejte
Paskan pa nder shtama t' uj't
Struke te stjolli, ndeje kacuk,
Nji me callme, si me kene turk,
Me tesbih e me cibuk,
Edhe krahve lshue nji qurk,
Qi, zbe n' ftyre e buzkerveshe,
Tue qite flake nper sy e veshe,
Rrite fmijve t' u ngerdheshe.
A mos t' jete, qyqja! lugat?
Pse po flitet neper fshat,
Se nji turk kamatxhi,
I pabes e faqezi,
Diku atje Samoborrit,
Kenka cue lugat prej vorrit,
Hokubet me u pa me sy.
Hik! mo'i thote: a i ke mendt n'krye?...
Se lugat n' shekull nuk ka.
Kush e di se shka kan pa.
E u asht ba ferra << Brahim >>:
A se, ndoshta, ndo' i kulim
Do t' jete ba nder ta surrat
E u asht shti tjerve lugat.
Kush ka deke e hi ne dhe,
Aj nuk kthen, jo, ma nder ne.
Vec se jeni, po, ju grat,
Qi kto dokrra i qitni m' t' that,
Kur te mlidhni ju te hini,
Edhe fjale e hale mos t' gjini.
Per me fole per shoqe t' ueja.
S' ka lugat as shtrige, lum grueja,
E un jam n'hall, po, me te gjalle,
Se per t'dekun po t'baj palle.
Si ?...s'ka shtriga e s'ka lugeten?...
I a nisi grueja prap ne e veten.
Per lugeten nuk e dij,
Pse gja kurr s' kam pa me sy.
Vec nper gjind un shka kam ndie:
Por per shtriga s'ke shka m' thue,
Pse un t' anjof ma se nji grue,
Qi ktu mbrende, po, ne cetine,
(Ndoshta, ndoshta ndo i kushrine..)
Dalin naten porsi shkndija,
Edhe futen mbrende nder shpija,

Prej pullazit nper oxhak,
E u a zane gjindes frymen njak;
Qi, mandej, kta duen me thane,
Se n'gjume<<ankthi>> ata i ka zane,
E s'asht tjeter vec se shtrigat,
Qi u a lshojn te mjerve t' ligat,
Ke shkojn naten rreth e okolla.
Prralla! prralla! thote Nikolla
T' tana prralla edhe kopalla;
Perse shtriga a'ka kurrkund,
As n'gjytet as ne katund...
A din shka, ti moj burrneshe?
Zen ma vone knjazi tue qeshe:
Mbasi shtriga ka po thue,
A m'i lshon kto shtriga mue
E, perzet! le t'm'perpijn gjalle...
Por m'i zgidh me dhame e tmalle,
E jo rrole per bri hinit,
Qi s'mund t' brejn as gjeth purrinit...
Hajt, he i ngrate! Si te shkoi jeta
Me pallavra e fjale te shkreta,
I pergjegje Milena at here.
Un jam n'hall per fmij te mjere,
Qi i ka kapun sande friga,
E ti m' qet dokrra per shtrige;
Jo kshtu i drue, jo kshtu s'i drue...
Cou me ra, pse vone ka shkue:
Se edhe fmija jane tue m' prite,
E un do t' gdhij neser me drite,
Per me i bamun ranget e shpis:
Pse, po kje qi e zoja e shpis
Vete s' u del punve perpara,
Aty s'resht kurr e mara.
Kshtu i thote gruja si n'merzi,
Mandej zjar' e mlon me hi;
Shpute e lamsh i qet ne shporte.
E pa tjerre fjale tjera torte,
Me nji za si n' gjyse t' marazit.
<<Te mire nate>>ajo i thot Knjazit
(Do giuhe t' cillit zjerre kisht' pija,)
Edhe shkon me ra te fmija:
Me 'i tubue djelm e me 'i varg vasha,
Shtri nen petka rresht si brasha.
Qeshe Nikolla nen mustak;
E per t' vum punve kapak,
Merr e mushe edhe nji gote,
Edh'e shpike e e ban zollote.
Mandej pocin ndryn n'frangi;
nden kamishin nen sergji,
Mbasi llullen shkunde i a ka.

Edhe shkon n'ode t'vet me ra.
E, si lodhe qi kishte kene,
Ku me pune, ku me at pike vene,
Qi pat pi sande ma teper,
Me 'i here mendt ju bane leper
Edhe fjet, e pa i a ngiate,
Nisi t' madhe me gerhate.
Kur, qe, aty t'u ba mjesnate,
Po i del gjumi Knjaz Nikolles,
Edhe shef aj n'mjedis t' odes
Nji si nieri ndej ne kame,
Me nji mjekerr giate nji pllame,
Edhe barkun sa 'i fund sheke,
Pshtjellun shtatin n'pelhure deke:
Qi, si surflli ftyret zbe
E tue ardhun era dhe,
Rrite Knjazin tue e shikjue,
Me dy sy qi me t'trishtue,
Si gastarja cangullue.
Neper ftyre, mande', e mbi duer,
Aty ktu edhe mbi pelhure
Kisht' do njolle gjaku t' zi,
Qi per mnere m' te kishte ngri
E me qelb bashke ishte tha.
U trem Knjazi kur e pa
E t' perqethete shtatit i ra.
Floket i u cuene shllunge perpjete;
Nisi fryma m' i u zatete
E e mloi djerza.Kishte mete
Tue kqyre m' te, e as nuk isht' tue mujte
Prej trishtimit m'vend me lujte,
Pse edhe m'<<kryq>>disi ishte kpute
Kaq per mndere qi 'i here kje tute.
Por kame-kame, qe,nise lugati
Me i u avite Nikolles kah shtrati.
Knjaz Nikolla aty i rrin gati
E fill doren con m' kubure,
Qi e kisht'vjerre nen nji figure,
Edhe don aj zjarm me i dhane.
Kur lugati nise me i thane:
Mos e ven doren m' ngaskeqe!
Nuk t' kam ardhe me mende t' keqe
As me t' carte as me t' trazue:
Un kam ardhe ktu me t' kallxue
Disa pune, qi tash kan bijte
E qi mire per ty asht me i diejte,
Ashtu mue si m'dan nenshtrasha.
Un ajm Mehmet Ali Pasha,
Qi m'pat nise Mbreti n'Shqypni,
Per me i lshue Malit te Zi
Hot e Grud, Plav e Guci
Si n' Berlin kje ba pleqni.
Por, kur mrrina ne Gjakove,
Aty e zeze mue m' gjet nji prove;

Perse Krenet e Shqyptaris,
Me Ali Pashen e Gucis
Nji be t' madhe po e ki'n ba
Plak e i ri ne lufte me rra;
Burre e grue, po, n'luft me u shue
E ato Male mos me i lshue.
Prandaj vete aty kur shkova,
T'u cue m' kame te tane Kosova,
Peja e vogel ' dhe Rrogova,
Edhe mue m' rrethuen nji rendit
Shi ne shpi t' Abdullah Drenit:
Ku mue t' mjerin me kan vra,
Te tane n' gjak mue me kan la,
Si me sy qi je tue pa.
Pra, tash tjeter ty s' t' ka mete,
Vec kto Male me i marre vete,
E me i marre me pushke per faqe;
Pse, pa i ba nja disa gjaqe,
Per pa i djege disa bajraqe,
Toke Shqypnijet n' dore nuk qet:
Sod Shqypnija asht ba <<Milet>>.
Besa, at here, po i thote Nikolla,
Mbasi vete s' mujtka Stambolla
Kto Male me m' i lshue,
Puna giate,thom, ka me shkue:
Pse, si vete ka mujte me pa,
Qysh se n' gjak krejt kenka la,
Me pushke n' dore s' merret Shqypnija.
Vra ne ftyre mehmet Alija
E prej pezmit tue qite shkendija,
Tue kercnuedhamet prej marazit,
E vertete, po i thote aj Knjazit,
Se, medje ka me t' u dashte
N'lufte me thye ma se nji rrashte
E me hjeke shum e shum zi,
Para se te hijsh n, Shqypni:
Pse, Shqyptaret, e diej edhe vete
Se jan trima e per ket jete
Ata rob s'i shtrohen kuej;
Por me pase me i msy pa buje
Edhe n'moh naten me u ra,
Tash qi ata 'i here jane shperda,
Un kujtoj se me pak gjqe
Puna ty te del per faqe,
Edhe hin ngadhnyes n 'Shqypni.
Prandaj mlidhe shpejt nji ushtri,
Edhe lsho n' Plave e n' Guci,
Naten n'terr befas t' u ra,
E si n' gjak Plaven t' keshe la
Edhe zhbi t'a keshe Gucin,
At here merr e msyj Malcin.

Me tagan, me une ne dore,
Edhe shkimi ata Malcore;
Pse, pa i shkime ata Malcore,
Shkodra ty s' te bje ne dore.
E as s' ke ngae, jo, me u hutue,
Pse Shqyptaret kan nise me u zgjue,
Kan nise shqyp kta me shkrue:
Kan nise t' flasin per komsi,
Per kombsi e per liri,
Per liri e autonomi;
Edhe gjate, thom, nuk do t' shkoje,
E Shqypnija do t' kerkoje
Me dale m' vedi, si Serbija,
Si Greqija e Bulgarija:
Mbasi ka edhe ndonji Mbret
Qi Shqyptaret aj po i perget,
Ku me para e ku me fjale
Turkut dore ata me i dale.
Prande' at here ti s' ke me mujte
Gurt mbas d' shirit t' and me i luejte;
Pse do t'dale kushdi se kush,
Qi e ka vu ka dit m' rabush
Shqyptaris me i dalun zot,
Edhe gurt aj ty t' i lot.
Por, po mujte nji here sot
Keto Male me i pushtue,
(Qi ty dheske te jane perore,)
Jo vec kto ma s' t' dalin dore,
Por, me kohe e me dredhi,
Edhe n' Shkoder ke me hi.
Pse do t' diejsh ti, lum Nikolla,
Se e ka ba pleqni Stambolla,
Ty ma para, edhe Serbis,
Si edhe Krajlat te Greqis:
Grekut,shkjaut, po, edhe Bullgarve,
Me u a lshue n'dore toket e Shqypnis,
Se me u dhane lirin Shqyptarve.
Kshtu Nikolles i tha lugati!
Edhe tjeter nuk i a ngiati
Por u zhduk aj neper kthine,
Tue lane mbrapa nji qelbsine,
Qi der vone u ndie n' Cetine.
Knjaz Nikolla at here u cue,
Shpejt u vesh edhe u shterngue,
Edhe duel naten per hane,
Por me u pjek m' at Mark Mila'n:
M' Mark Mila'n aj per me u pjeke,
Me te fjalet per me i perpjeke,
Se kur n'Plave me qite ushtrin,
Se kur n' gjak me la Gucin,
Se kur flake me ndeze Malcin,
E se si m' e hupe Shqypnin:
I hupte Zoti pernjimend
Knjaz Nikolla edhe gjithkend
Qi mendon e sharton zi
Per te bukuren ket Shqypni.

MARASH UCI


Te nji mriz, te nji lajthi
Kishin ndollun tre bari
Dy me dhen e nja me dhi,
Njani plak e dy te ri:
Marash Uci e t' bijt e Calit:
Dy djelm t' lete si shpezt e malit.
Marash Uci i Uc Mehmetit,
Ane e m' ane i kisht' ra detit
Kishte pa pronet e Mbretit
Cak prej Hotit tue zane filli
Der ku piqet buka m' dielli;
Pse, sa kje Marashi i ri,
I pat dale Mbretit n'ushtri
Me arme n' dore, me zjarm ne gji,
si qi doke asht ne Shqypni.
Burre i forte e trim si Zana,
Armet i kjene atij baba e nana:
Babe tagani e nane breshana,
Vlla e moter dy pistolet
Dy gjarpnusha prej Stambollet.
Ky kje lypun edhe gjetun,
Pat kene thirrun edhe pvetun
E n' kushtrim e n' gjygj t' bajrakut,
E nder pre marre Karadakut;
E kudo qi i doli prija
Aty i dajti edhe trimnija.
Por, si kripit i ra bora,
E la kama e e la ate dora,
Edhe i shkrefi armet besnike:
Njato arme qi n'kohe jetike
Pa'n kene ndera e Arbnis kreshnike:
E na doli bari malit,
I shmrijak me t' bijt e calit.
Prore Mashi djelmve t' Hotit
U kallzote punet e motit,
Punet e motit, pune trmnije:
Si Shqyptari mbas lirije
E mbas beses e s' bardhes Fe
Bate deken si me le;
E u permendte Ora e Zana,
Edhe u thote shum pune t' mdhana,
Per lugat kur zehet hana,
E per lufte, qi me drangona,
Ban kulshedra n' vise t' ona;

Edhe i njifte aj me s'mirit
Sa drangoj jane rodit t' nierit
Mbi Rane t' hjedhne e m'Ure t' Vezirit.
Prande' e dojshin gjith barija
E ndigiojshin fjalet e tija
Si kah pushka ashtu ka' urtija.
Por shka, Zot, ka Mashi sot
Qi na a vra e nuk ban za?
A thue i ra bisha nder berre,
Ja se toket i mbeten djerre,
Ja i punoi t' ngratit rreziku
Pa buke n' shpi m' e gjetun miku?
Uku n' berre s' i ka ra,
Pse kurr Marashi s' u a da:
Nuk kisht' mbetun ky pa e pa:
M' e pase pa edhe e kisht' vra.
As s'i mbet ktij n' dere borxhlija:
Me 'iqind dhen qi ka te shpija
S' lan borxhli me i vojtun t' birit,
Edhe miqt i a pret ma s' mirit;
Si edhe qet qi i ka si buje
S' i a lane djerr token kurrkuej.
Por as vete shka ka s'e di,
Vec se u thote shmrijakve t' ri:
<<Pa ndigjoni, o djelmt e mi:
Diku 'i pune sod m' ka qillue,
As nuk kam si rri pa shkue;
Nji here pse me pase per t' pshtue
Zogu dore, pasha mue!
Vone e vone ke per t'a zane,
Fjale i mocmi si e ka lane.
Se sa rrij as vete s' e dij
Se nji jave ase nji muej,
Zoti e di, nuk mund t' a quej.
Por n'kje thane prej Perendije,
Mos me shkele un ma m'kto hije,
Mos me u zane ma pune trimnije
S'bardhes kohe qi ka prendue,
Ah ju, u kjosha true
Per Njate qi vran e kthill
Me m' a mbajte ju sod nji kshill.
Amanet un jam t' u lane
Me ruejte gjan me kqyrun sta'n,
Armet e mbushne mos me i dhane,

Me shoke t' uej kurr mos m' u zane,
Mos m'u zane as mos m' u nga,
Pse n'dite t'ngushte kta u gjinden vlla
Si me pushke, ashtu me uha.
T' huj' n me fjale mos t'a poshtnoni;
Buken para, por t' i a shtroni
N'Shqyptari si a kene Zakoni:
Me i besue mos i besoni!
Edhe n' mend kinje nji fjale:
Zemers s'fryt me i lanun dale;
Fjalet per paje kurr mos me i ndale
Ujit turbull mos me i ra,
Mos me dalun n' va t'pa va;
Me i u ruejtun rrases se lmueme,
Me i u rujtun shakes s' terbueme,
Me i u ruejte, po, grues se lshueme;
Vendin t'uej m'e dashte perore,
Me ruejte bese, mos me carte ndore.>>
Kshtu tha Mashi, e n' kame u cue,
Vu xhurdin edhe u shterngue,
Edhe i njiti armet mizore
Njato arme qi s'dijshin ndore,
Pse n'dore t'Mashit guri Vlore
Ndezte flake, po, flake vetime,
Epte gjame, nji gjame bumbllime,
Porsi rrfeja kur shkrepe malit.
Lamtumire! thote djelmve t' Calit
Ven breshanen mbi cep t' krahit,
E t' u djergun hijes s' ahit,
Hijes s' ahit, bri njaj shpati,
I a behe n' Stare n' krye t' sahatit.
Po, Zot. Mashi ka ' a tue shkue.
Qi nper shpat e neper prrue
Po vjen hapin tue shpejtue
Thue 'izet vjet s'i ka kalue?
N' Gjenoviq Marashi a nise
Ke Cun Mula me konise,
Ke Cun Mula shpi e rrepte
Ku han buke i verbet e i shkrete;
N'at fis t'Hotit, shpi e pare,
Djale mbas djalit Bajraktar.
Prej mjesditet tue ra dielli,
N' Gjenoviq kapet aj filli,
N' Gjenoviq te kulla Cunit,
N' at kulle t'bardhe mbi krye t'katundit.

<<Mire se t'gjaje, or Cuni i Mules!>>
Po i thote Mashi n'dere te kulles;
<<Mire se vjen, ti Marash uci!>>
I a kthen Cuni: Po ty c' t' nguci
Me lshue gjan, me lanun sta'n
Kshtu m' u djerge zhegut m'ket ane?
A asht gja t'keq? a vec po drue,
Pse n'arme sod po t' shof shterngue?
<<S' a gja t'keq jo, nder bari;
Por nuk dij si a per Malci...
Zoti mire ka m' e punue,
N'kjofte se besen s'kemi lshue.
Kam ken n'Shkoder mbrame kam ardhe,
Ke qaj miku faqebardhe,
T'cill'n e njef ti prej q' kah motit,
E m' ka marre besen e Zotit,
Me kuvende me Krene te hotit,
Per nji fjale, e jo ma vone
Se n' ket nate, te Kisha e jone.
Coju fjale, pra, Krenve t' vendit
T' dalin n' Brigje n'log t' kuvendit,
Se do t' dal nji here te shpija
me i shestue do pune te mija.
Neser n' Shkoder prap do t' veta
Ke qaj miku' i u ngjatet jeta!
T' a kete ndihme Malcia e shkreta.>>
Kshtu tha Mashi, e duel me shkue:
Nper pishe t' zhegut pa pushue:
S' ishte ngaeja me u hutue.
Njaj Cun Mula thote nji fjale.
Madhi Zot, ty t' kjoshna fale!
Nder dy pune njana do t' dale:
A se i shkojm Mbretit n' ushtri,
A se lufte kem' me Mal t' Zi:
Si kjofte mare ashtu e bafte Zoti:
Oren cuet por e ka Hoti.
Po u coj fjale tash Krenve t' vendit,
T' dalin sande n' log t' kuvendit.
Aty punet kem' me i peshue,
Mandej dalet si kjofte gjikue.

TE KISHA E SHNJONIT

Prendoi dielli, n' qiell duel hana,
N" Velecik po pingron Zana:
Ehu! ju malet e Shqypnis,
N' t' cillat struke shqypja e liris
N' t' bardhat kohe qi kan prendue
S' lete anmik, jo, me i u afrue!
E di shpat e di edhe prrue,
E di lande e di edhe gur,
Shqyptaris kryq e terthuer,
Se sa gjak atbote i anmikut
Vojti rrkaje prej t' bardhe celikut,
Qi flakote n' dore t' Shqyptarit
Porsi rrfeja majes s' Sharit.
A kisht' mujte kurr n' at kohe t' lume,
( Me lot gjakut sod t' lotueme!)
Vec nji troe t' tokes Shqyptare
M' e rmue dora grabitcare?
Ah! jo kurr: t' ish' cue mbare bota...
Pse ndo 'i Leke, a 'i Gjergj Kastriota
Do t' kisht' dale, at dore rrembyese
M' e cungue me arme ngadhnyese,
T ' cillat n' shekull do t' permenden
Hane e hyj sa qiellve t' enden.
Por kan ndrrue sot moti e stina
Per dhe t' ngrit, ku rreh Martina!
Gjinde e mbajtun me lot t' shumit
Qi n' djerse njome bucat e umit,
Ja qi n' kullme rreshket kumuese,
Per me mbajte nji grue te shpija
S' cilles buke i lypin fmija,
Edhe i len ndoshta me kja,
Perse e mjera buke nuk ka:
Gjinde, s' cilles Zot i asht ari,
T' zezen toke qi i ngrate Shqyptari
Shtrejt me gjak e pat fitue,
Pa ndo 'i dhime, kjoshin mallkue!
Sod m'e da duen copa copa:
E perse? Pse don Europa...
Uh! Europe, ti kurva e motit,
Qi i rae mohit beses e Zotit,
Po a ky a sheji i gjytetnis:
Me da token e Shqypnis
Per me mbajte klysht e Rusis?
Po ti a kshtu sod na i perligje
Njata burra qi m' kto brigje
Per ty vehten bane flije
Kur ti heshtshe prej ligshtije?

Ti qi i a kalle flaken diellit
E i shestove rrathet e qiellit,
Ti, prej eshtnash t' t' ngrate Shqyptarve,
Qi bane deken per dhe t' t' parve,
Ban sod t' bijn fatosa t' ri
T' cillt nji troe t' ksaje Shqypni
Mos t' a lajn Shkjaut n' dore me i ra
Krejt ne gjak nji here pa e la!
Lum, oj Zana e Velecikut,
Qi m' i a lshon ti namet anmikut,
Qi m' i uron djelmt e Malcis,
Qi m' i a kjan hallin Shqypnis;
Ksaj Shqypni, e cilla motit,
N' za kah pushka e besa e zotit,
Pat kene cmue prej fisesh t' tana
Kah bjen dielli e kah merr hana!
Por, sado qi poshte ka ra
Sod me sod, e rrin tue kja
N' pluhen t' tokes, prej njerzve sha,
Prap, oj Zane, shkndija e burrnis
Nuk a shkime n' male t' Shqypnis,
Qi, mana, edhe n' kto kohe t' reja
Ka 'i here ndezet flake si rrfeja.
S' kan mbete shkret, jo, armet besnike,
Perse Arbnorja grue fisnike,
Ban se ban fatosa t' ri,
T' cillt trimnisht per ket Shqypni
E per bese e t' bardhen Fe
E bajn deken si me le.
A poi shef ti njata burra
Qi kah Brigja neper curra.
Tue hece naten porsi bisha,
Jane t' u njitun drejt kah kisha?
Ata jane, po, Krenet e Hotit
Qi m'u lidhe duen me bese t' Zotit
Per me i dalun zot Shqypnis,
Per me i lanun ndere Malcis.
Po, Cun Mula mbi shpine t' kalit,
U a coi lajmin Krenve t' malit;
U a coi lajmin n' dere t' konakut,
Per me u mbeledhe n'kuvend t' bajrakut;
E si rrokull kjene rreshtue,
Kshtu zen Cuni me ligjrue;
<< Fol tash, Masho, c' po na thue?
Un qe, Krenet t ' i kam bashkue,
T' cillve mundesh me u besue,
Pse armet kryq i kemi vu,

Si na e lane te te paret kanu>>.
At here Mashi zen kadale:
<< Pa ndigioni, o trima 'i fjale,
Qi po u thom me bese te Zotit,
Porsi nipave t' Kastriotit:
Katerqind e s' dij sa vjet
Jane qi i bajm Mbretit hysmet
Kush ushtri, kush angri,
Me arme n' dore, me zjarm ne gji,
Me 'i kame mbathe me tjetren zdathe,
Buken n' strajce e shpi senjurin,
Dushek token, jestek gurin,
T' mbrame te hika e t' pare te mbeta:
Trima n' za se a zanun jeta:
Mos me drashtun krajl as Mbret!
Edhe Mbreti ket hysmet
Der diku na e ka pelqye,
S' na ka lane aj krejt m' u thye:
Na ka lane lirin jetike,
Na i ka lanun armet besnike,
Per me ruejtun Fe e zakona,
Per me mprojte kto malet t' ona
Per me mbajte kanu' n e t' parve
Me ruejte erzin e Shqyptarve:
Na ka cile kishe e xhami
Per dintare e kryqeli:
Na ka falun page e t'dheta,
Kanu m' vedi sa t' jete jeta,
E na. vec n' e pacim carte
Ket kanu qi na lane t' Paret,
Se e kem' shkue jeten n' liri
Si ne bjeshke. ashtu ne vrri,
Si me gja. ashtu me bulqi:
Tue punue e tue gjallue,
Tue luftue festat trashigue,
Mort e darsem me kanu,
Sikur t' paret na pa' n punue,
Por medet e treqind halle!
Per kto male e per kto zalle,
Per kto male e zalle t' ona,
Ku si heret, si n'e vona,
Pat kene mbajte kanuja e malit,
Pat kene rritun pika e djalit,
Pika e djalit, Leket e Hotit,
N' za kahe pushka e besa e Zotit:
N' za ka' urtija e bujarija
Qi zanat i ka Shqypnija;
Perse a kndue n' Shkoder gazeta
Qi njaj Shkjaut sod t' u ngjatet jeta!
Do t' i bajn kto male t' shkreta.

Po, Moskovi, i u thafte hovi!
E ka da n' Kuvend t' Berlines
Me i u lshue Knjazit t" Cetines
Hot e Grude, Plave e Guci.
E tash Knjazi i Malit t' Zi
Ka ngrehe top, ka dynde ushtri
N' kto tri dit me ra n' Malci:
Thue gja e shkrete ka mbete Malcija,
Thue pa zot se a Shqyptarija...>>
Kshtu tha Mashi e Krenet e Hotit
Si t'u rake 'i rrfe prej Zotit,
N' ato fjale mbetem pa za:
Me i pase pre... gjak s' kishin ba.
Kishin ndeje me sy per dhe,
Pa thane kush nji fjale per be.
Por prap Mashi zen t' e vona:
<<C' t' thomi, burra? Fe e zakona,
Bjeshke e vrri e kullat t' ona
A 'imend Knjazit pa luftue,
Pa pushke t' shtime kem' m' i a lshue?>>
<< Pasha, Zotin, kjofte levdue!
Gjeto Marku zu m' u idhnue
Hot e Grude s' po t'i shklet Nika
Bash me e dijte se jesim n' cika:
Se na ban Knjazi fani,
Se na djeg me bjeshke e vrri.
S' i lam marre Shqyptaris
Ku t' jete puna e trimenis;
Perse mbare Leket e Malcis
Shk' a m' shtate vjet e shtatdhete vjet,
Dijn me deke, po, per dhe t' vet.
Pa m'u njeshe per shtat xhubleta,
S' i baj Knjazit t' u ngjatet jeta!
Por t' flase Cuni bajraktari,
Fjalve t' tija u rri ma i pari.>>
Njaj Cun Mula, si u mendue,
Kshtu po zen me ligjirue:
<<S'kemi, burra, ma shka t' presim,
Armet besnike, por t' i njesim:
Hovin Knjazit do t' i a presim,
Me e dijte se te tane do t' jesim.
Ndoshta pak edhe na jena,
Ndoshta edhe fysheke nuk kena:
Por ani pse t' paret e motit,
T" paret e motit, flake barotit,
Njata ushtaret e Gjergj Kastriotit.
Kurr s' i njehshin n' lufte ushtrit:
Njehen dhent e njehen dhit,
Por jo trimat me arme le,
Trimat lidhe me bese a fe:
Trimi i mire edhe sa here
Me 'i fyshek dahet me ndere.
Pra, le t' cohet m' kame djelmnija:
Oren cuet pse e ka Shqypnija:
Me te vete asht Perendija.

S' e ngule Knjazi n' Hot bajrakun,
S' e rrite m' ne, jo, Karadakun,
Pasha armet qi m'i la baba!
Pa na vjerre kortare mbi krraba...
T' rrahim ben si t' na ape feja,
( Kush e thafte ate e vrafte beja),
Se qindrojm, eh gjofti rrfeja!
Porsi t' paret na pa' n qindrue
T' cillt per t' gjalle s' kan me u harrue.>>
Kshtu tha Cuni Bajraktari,
Edhe m'giuj u ngreh ma i pari:
Bani be, me lot per faqe,
Per <<qitape>> e shtate <<melaqe>>,
M' Ore te bjeshkve e m' krye te fmis,
E per Emen t' Perendis,
Se pa deke e pa hi n' dhe
Me gjith djale e me gjith re,
Pa u robite me lope e qe
E pa u djege me stan e shpi
S' i bjen n' dore kurr Malit t' Zi.
Njite mbas tij atbote u cuene
Krenet e Hotit, e u betuene,
Mbas kanuns s" Leke Dukagjinit,
M' qiri t' festes e m' Kishe te Shnjinit,
Mbi Shen Nikolle e m' Shejt Shna Ndue,
M' Kryqe t' Krishtit, kjofte levdue!
Se, pa u shkime me troje t' veta,
S' i bajn Knjazit t' u ngiatet jeta!
At here Cuni rishtas zuni:
<< Por tash, burra, ndienie 'i fjale:
N' Ure t" Rrzhanices do qite ndo 'i djale,
Me i zane shtekun Karadakut,
Der sa t' epet za bajrakut.
Un po i zgiedhi 'izet martina,
Me u a ndie krismen larg Cetina,
E n' Rrzhanices kam me i ngujue,
Pushken Knjazit m' i a fillue,
Per n' kje 'imend se i ka ra n' krye
Kufijt t' one me i shkapercye.
N' Traboine Gjetja le t' dale
Ded Gjo' Lulit me i cue fjale,
Qi t' a coje aj m' kame t' tane fisin
Porsa pushket n' Rrzhanice t' i a nisin.

Ju tjeret krene, edhe seicilli,
Deri neser pa ra dielli,
T' i a napa zanin fisit t' vet,
Qi shk' a i Hot e shkon me Mbret,
Prej shtate vjetsh e m' shtatdhete vjet,
T' gatoje armet e t'prehe taga' n
N' Velecik t' a qese gjan;
Pse me pase n' Rrzhanice me krise,
Ka m' u dashte n' Rrzhanice me u nise,
E aty u bafte si e ka thane Zoti:
Oren cuet por e ka Hoti.
E ti, Masho, pa shkrepe dielli
N' at molle Shkodere t' nisesh filli:
Hodo Pashes m' i u ban selam,
Thuej t' a coje Miletin n' kame,
Thuej t' a coje ne kame Miletin
Me qindrue sod per Dauletin,
Me qindrue sod per Shqypni
Tue luftue me Mal te Zi.
E atij mikut, i u ngjatet jeta!
Thuej T' a qese nji shkrole n' gazeta,
Se per t' gjalle rodi i Shqyptarit
Per pa gjak kurr dhen e t' parit
Nuk e lshon, jo, pasha Zotni!
S' e korite, jo. Gjergj Kastriotin.
Gjergj Kastriotin, trim rrfe.
T' shkruej se trima ka nder ne,
T' cillet per Atme edhe per Fe
E bajn deken si me le,
Kur t' jane lidhe me bese e Fe
Kur t' jane lidhe me bese te Zotit
Si jane lidhe sod Krenat e Hotit.
Tash po dahna; nji udhe e mbare!
Se kan kndue gjelat e pare,
E na kohe s' kem' me u vonue
S' asht per burre, jo, me u hutue,
Ku per te jete gjikue
Ja me deke, ja me fitue.>>
Foli Cuni e u da kuvendi.
Po, Zot, kuej do t' i jese vendi?

TE URA E RZHANICES

Riza Pasha del n' kala:
<< 'Madhi Zot, se shka me pa!
'Fort ndjegull paska ra
N' at Rrzhanice, nen Podgorice.
S' ka me ngiate e do t' bjere shi:
Hazna e madhe per bulqi!>>
T' u ngjatet jeta! i thote Myftija
S' ka ra ndjeglla kah Malcija,
Kah Rrzhanica e Podgorica;
Por asht cue tymi i barotit,
Djelmt e Grudes e Leket e Hotit
Kah luftojn me Mal te Zi,
Qi ka dyndun top e ushtri,
Me hi mbrenda ne Malci:
Mark Milani na u ka pri.
Po; sod n' nadje kur ka ague
Mark Milani, 'i trim drangue,
Tue i hype gjogut n' pulla shkrue,
Burizanan aj ka urdhnue:
Bje bujris e t' dale ushtriaja
Edhe t' niset kah Malcija.
Krisi lodra edhe bujrija,
Edhe m' kame i a bani ushtrija,
E u rreshtue per fushe t' mejdanit
Para kalit t' Mark Milanit.
At her Marku zu mbi kal:
<< Pa ndigionie, o djelm, nji fjale:
Sod n' Malci na kem' me dale;
Pse e dau Rusja n' pleq t' Berlines
Me ju lshue Knjazit t' Cetines
Hot e Grude Plave e Guci.
E na sod. qe. jem shtrengue
Kto male me i pushtue.
Por se shka? nji pune po e drue,
Se pa gjak nuk kan me u lshue.
Pra, t' gatohi me qindrue,
Pse kem luftue me trima rrfe,
T' cillt Atme edhe per Fe
E bajn deken si me le.
Por, ne kjoshi, o djelmt e mi,
T' bijt e atyne qi n' Mal t' Zi
Kan ruejte Fe, kan ruejte liri,
Tue luftue si shqype t' leta
M' krepa t' one per sa qindvjeta;
A ju mbrama n' Hot do t' mrrini.

Malcis mbrenda do t' i hini.
Do t' a ngulni n' Hot bajrakun,
Do t' zbardhni Karadakun.
Urra djelm, eh, u dhashte e mara!
Perse fati na hece para!
Kshtu tha Marku e ra bujrija
Edhe u nis per Hot ushtrija.
Ehi moj Zane, ty t' kjosha true!
A thue din ti me m' kallzue,
Se sa ushtare ka Mark Milani,
Se si i a quen Vojvodat zani?
Pse s' t' a njof asnji per be:
Un Shqyptar, ata jane Shkije:
Ne na dan nji gjak e 'i fe:
N' mni t' sho' shoqit kemi le:
Kem' ndrmjet nji qiell e 'i dhe!....
Njajo ceta. qi ka pri.
Tetqind pushke, t' gjith djelm te ri,
Ata jane Ljubotinjane,
T' dobe per t' pame sa t' duesh me thane,
Porse trim t' forte si Zana,
Qi kan lane pa djelm sa nana,
Qi kan ba me kja sa bulla,
Qi kan djege saraje e kulla,
Qi e kan zbardhun Karadakun:
( Kiju inad, por foljau hakun ):
U ka pri 'i fare Ceroviqit
Deres bujare prej Nikshiqit.
Kaleshan musteqe--zi,
Thone asht Ora e Malit t" Zi.
Njimi pushke i coi Cetina
Me njegush e me krahina,
Djelm te lehte, si gjeracina:
Vukotiqin kta kan t' pare,
Burre i fort e kuvendtar,
T' cillin thone, se Knjazi i Malit
T' Zi s' e ndrron per sy te ballit.
Ndandqind pushke ka qite Nikshiqi;
Njaq sa thone qi Matiniqi,
Vojvoda qi u ka pri,
I pat lype me ra n' Malci.
Matiniqi, bre, djale i djalit,
Tuj kene vete ti sokol malit,
po a njemend paske kujtue
Se Malcin ke per t' a shtrue
Me ndandqind e jo me vete?
Po a kujtove, more i shkrete,
Se Malcija ka dale faret,
Se nuk bajn ma djelm Shqyptaret,
Vec se bajn do cuca t' kqija,

Sa per furka e enemija?
Ah, kadale! sod ka me u pa
N' ure t' Rrzhanices kur ka per t' ra,
Se n' Malci nuk lejnvec gra;
Kur t' i ndiejsh shkinat tue kja:
N' kjofte, madje, per ty gjikue,
Veshe e krye prap n' shpi me i cue:
Kur t' i ndiejsh tue kja ti shkinat,
Kur t' i ndiejsh tue name martinat
Qi u a lane sa nuse t' veja,
Qi u lane pa marre sa reja,
Kah gjimojshin porsi rrfeja!
Vjen ushtria e malit t' Zi
Porsi reja e zeze me shi
Per me shkrepun n' at Malci.
Kah Rrzhanica na i ka pri
Mark Milani Kapidani,
T' cillit n' krajla i vojti zani,
Si kah pupla e kah tagani.
Por nuk dij, se c' ka me ba
N' Ure t' Rrzhanices kur ka me ra?
Ura ngusht e Marku m' Kal,
Fort po drue se s' mund do t' dale.
Deh, o Zot, qi nalt prej qiellit
Punet e njerzve i njef mirfillit;
Qi e ndertove, kur krijove,
Qiellen t' nalte e token t' gjane
T' bijt e robit sa me i zane,
Pa nevoje me ndeshe m' shoshojn,
Kur per s' tepirt t' mos lakmojn;
S' dij Shqypnija se shka bani,
Qi e ka msy sod Mark Milani,
E me topa e me novica
Po rreh dromin kah Rrzhanica?...
Ti, qi t' Ligshtit i a njet doren,
Per mjedis qi kpute mizoren
Shpata ngadhnyese n' grusht t' tradhtarit,
Njita doren sod Shqyptarit;
Edhe anmikun shtroja para,
Qi perbluen kshtu pune t' pamara.
Kur n' Rrzhanice na vojt ushtrija,
Aty krisi prap burija,
Edhe u ndalen me pushue.
Mark Milani, trim drangue,
merr turbin, del me shikjue:
"Madhi Zot! se shka do t' jete,
N' at ball ure, n' at perpjete?
A jane orrla, ja sokola?...
Nuk jane orrla, as s' jane sokola,
Shka n' per sy po shef t' turbis;
Porse jane Leket e malcis:

Halil Haka e Paloke Gjoka
Me 'izet djelm qi s' t i ka toka;
Ktu Cun Mula edhe 'i ka cue
Pushken sod me t' a fillue.
Paloke Gjoka, i forti djale,
Po con doren. ban kryq n' balle:
" Madhi Zot! ty t'kjofsha fale,
Se shum shkjau na paska dale:
Krushqit e knjazit t' Malit t' Zi
Per me marre << vashen >> Malci.
Por s' dij shej' n kuej i a ka cue...
Pasha armet, s' kem' me ja lshue!
S' mund e vem na sod kanu
Me i dhane vashat pa i fejue...
Pra, t' shterngoh' i n' arme, o burra!
T' a bajm vorrin nder kta curra,
E t' i a nisin Knjazit pushken...
T' i a kthejm krushqit me gjith krushken.
P' r 'i grusht eshtna, pashi Zotin!
Mos t' korisim Gjergj Kastrjotin,
Mos t' korisim na sod Hotin,
Marre vedit mos t' i lam.
Mare Europa asht cue ne kame,
Krajl e Mbret kan dale me pa,
Si luftojn Shqyptar e shkja.
Se per t' ligshte ne me na sha!
Se per t' gjalle me ndeje nen Shkja!
Nene fjale s' pat krye Paloka,
Krisi pushka gjimoi toka.
Aferim! tha Paloke Gjoka!
Po kush qiti n' tri taborre?
Marka Kola rrfe mizore.
Marka Kola i pari qiti,
E ku qiti aty i a njiti:
Vrau n' martine te Sulltanit
Burizanen Mark Milanit!
M' Markun fill aj kje shterngue,
Por me e marre s' isht' kene gjikue.
Dekun n' toke ra burizana,
Kur qe krisne 'izet shejshana,
Njizet huta ran batare:
Njaq rrefeja n' dore shqyptare.
<< M' kamni djelm!>> sa i punoi zani,
Atbote krisi Mark Milani,
Pse na ra per Zo' n Malcija!>>
Trup ne kame i a bani ushtrija;
Krisi topi edhe novica,
Gjimoi Cemi, u dridh Rrzhanica.
Kuku! bani Zana e Malit,
Ke do t' m' jese mue pika e djalit,
Pika e djalit, djelmt e Hotit:

Njata nipat e Kastriotit...
Ah! Cun Mula, kjosh i zi,
Ke na i bore djelmt e ri,
Tuj zane pritat Malit t' Zi.
Heshtu. Zane. m' at vetull malit!
Nuk po t' jet, jo, pika e djalit,
Pika e djalit, Leket e Hotit:
Perse nipave t' Kastrjotit,
Kur t' jen lidhe me bese te Zotit,
S' ka shka u ban flake e barotit.
Por t' gajrisin me qindrue,
Pse, edhe n' kjofte per ta gjikue
Me dhane jeten tue luftue,
Ka me dale kush me i pague:
Cuni ngiat u ka qillue.
Po, sa krisi te Rrzhanica
Kndej martina, andej novica,
N' Hot e n' Grude u dha kushtrimi.
E, si dirgjet bjeshkes thellimi,
Tue vetue e tue gjimue,
Sh e breshen tue dikue:
Njashtu ra n' Rrzhanice Malcija
N' at log Zanash, ku tradhtija
Do t' poshtnohej Malit t' Zi.
E si prrue, kur t' bjere shi,
Turbull bjeshkve tue shungllue
Lande e gur tue rrokullue,
Urat merr qi t' gjeje perpara
E then ledhet per nen ara
Bulkut t' ngrate zemren tue i tha;
Njashtu n' lufte Malcija ra.
Aman, Zot, se shka me pa!
Kerset topi pa i a da;
Rreh martina si bumbullima,
Rreh novica, ushton Rrzhanica;
Cohet tymi. gja nuk shifet,
Per bri shoqi nuk mund t' njifet.